عقل: كليد گنج سعادت، ص: 65

در اين فضای ناامن اقتصادی كه معلوم نيست قيمت دلار تا فردا ثابت می ماند يا نه و با اين همه مشكل كه در كارهای اقتصادی هست می خواهی كارخانه درست كنی و پانصد نفر نان خور برای خودت بتراشی كه اول تا آخرش دردسر است؟ سری را كه درد نمی كند دستمال نمی بندد. كارخانه را رها كن و به جای آن، عقلت را به كار بيانداز و اين پول را تقسيم كن. كسانی هم كه دربه در دنبال پول می گردند و تومانی سی شاهی ربا می دهند زيادند. پولت را نزول بده تا صد ميليونت در عرض يك ماه صد و بيست ميليون و در عرض ده ماه دويست ميليون بشود. با كدام كارخانه می خواهی ده ماهه صد ميليون در بياوری؟

اين دعوت كسی است كه حق را تكذيب كرده است، در حالی كه عقل می گويد: جگر هزار نفر انسان نيازمند و بيچاره بايد كنار اين صد ميليون پاره پاره شود كه تو می خواهی يكساله پولت دوبرابر شود؟ اين چه پولی است؟ فرياد عقل اين است.

بدبختانه، عده زيادی از سر ناآگاهی به دام اين وسوسه ها می افتند و زندگی شان را تباه می كنند. بعضی ها گمان می كنند چون متدين اند و نماز می خوانند كافی است و لازم نيست درباره معاملات هم اطلاعاتی داشته باشند، در حالی كه اين برخلاف فرمان عقل و دستور اوليای دين است.

سخنی از علی (ع)

امير المؤمنين، عليه السلام، در سخنانشان بی اساس بودن چنين پندارهايی را نشان می دهد. اصبغ بن نباته [19] می گويد: روزی، شنيدم امير المؤمنين، عليه السلام، بر فراز منبر می فرمود:

«عن الاصبغ بن نباتة قال: سمعت عليا عليه السلام يقول علی المنبر: يا معشر التجار الفقه ثم المتجر، الفقه ثم المتجر ...». [20]