عقل: كليد گنج سعادت، ص: 100

می كند، قرآن می خواند، دنبال معرفت می رود، و خسته هم نمی شود. بر عكس، كسی كه كم حوصله است، به تنها چيزی كه تكيه دارد شكم و شهوت است و اگر او را به چيزی غير از شكم و شهوت دعوت كنند می گويد: حوصله ندارم.

در روايات آمده است كه وقتی اين آيه نازل شد، يك نفر از رسول خدا، صلی اللّه عليه و آله و سلم، پرسيد: شرح صدر و حوصله ای كه در اين آيه مطرح شده است؟ پيغمبر اكرم، صلی اللّه عليه و آله و سلم، فرمودند:

زمانی كه خداوند در قلب انسان نوری قرار می دهد سينه اش گشاده و حوصله اش وسيع می شود. [15] پس، حوصله از توابع نور است و بی حوصلگی از توابع تاريكی و ظلمت.

عقل نور است

جلوه ديگری از حقيقت نور، كه در قرآن و روايات وارد شده، مربوط به عقل است. [16] عقل نيز نور است و اين نور با نور قرآن، با نور حوصله و عدالت و كرامت و معرفت و علم و ايمان از يك حقيقت نشأت گرفته است. در حقيقت، عقل با وجود خدا، كه خود آن هم نور است، حقيقت مشتركی دارد:

«يا نور يا قدوس». [17]

عقل با قرآن و معرفت و اخلاق حسنه و عمل صالح نيز كه پيوستگی شديدی به ذات خلقت دارند يكی است. اگر كسی از اين نور استفاده نكند و با اين چراغ سراغ فهم واقعيت ها، قرآن، ائمه، و اخلاق نرود، گمراه می شودو اين موضوعی است كه عقل آن را درك می كند.

عقل انسان او را به خوبی ها دعوت كرده از بدی برحذر می دارد و اين ندايی است كه از درون بر می خيزد و قابل شنيدن است؛ يعنی اگر كسی