عقل: كليد گنج سعادت، ص: 218
است. [26] در ارزشش نيز همين بس كه نامش در قرآن آمده و خداوند ايمان او را در قرآن ستوده است. اين مقام اندكی نيست. مگر نه اين است كه شب های قدر وقتی مراسم احياء برپا می شود می گوييم:
«اللهم بحق هذا القرآن، و بحق من أرسلته به، و بحق كل مؤمن مدحته فيه، و بحقك عليهم فلا أحد أعرف بحقك منك، بك يا اللّه». [27]
مگر آسيه يكی زا مدح شدگان در قرآن نيست؟ مقام اين زن اين قدر بلند است كه شيعيان قرن هاست وقتی قرآن به سر می گذارند گويی خداوند را به حق آسيه قسم می دهند. اين مقام را آسيه از همسری فرعون كسب نكرد، از همراهی با خدا و به كار گرفتن عقل به دست آورد. حال، خود بسنجيم كه عقلی كه در وجود ماست چقدر قيمت دارد؟ و وجود ما چه ارزش و قيمتی دارد كه خودمان از آن بی خبريم؟
مفهوم عقل در كلام امام صادق (ع)
روزی، از امام صادق، عليه السلام، پرسيدند:
«يابن رسول اللّه! ما العقل؟»
ای پسر رسول خدا، عقل چيست؟ فرمود:
«ما عبد به الرحمن و اكتسب به الجنان».
عقل آن است كه بدان خدای رحمان بندگی شود و بهشت به وسيله آن به دست آيد.
چيزی است كه اگر به آن پيوند بخوری، «عبد اللّه» می شوی و به خداوند می پيوندی. در حقيقت، راه جمع شدن تو با خدا و سرمايه ای است كه با آن می توان بهشت را به دست آورد. پرسيدند: آنچه معاويه را در حكمرانی ياری می داد چه بود؟ فرمود:
«تلك النكراء! تلك الشيطنة، و هی شبيهة بالعقل، و ليست بالعقل». [28]
آنچه معاويه داشت عقل نبود، نيرنگ بازی و شيطنت بود؛ چون وجود
