عقل: كليد گنج سعادت، ص: 57

بسم اللّه الرحمن الرحيم. الحمد اللّه رب العالمين و صلّی اللّه علی جميع الأنبياء و المرسلين و صلّ علی محمّد و آله الطاهرين.

در ميان سرمايه هايی عظيمی كه خداوند به انسان عنايت فرموده است، عقل و درك يا همان قدرت انديشه و تفكر جايگاه خاصی دارد. خداوند در قرآن مجموعه گسترده ای از واقعيات را درباره عقل بيان فرموده است كه شناخت آن برای همه لازم است. روايات نيز بر غنای اين مجموعه افزوده اند. از جمله، وجود مقدس امام صادق، عليه السلام، در مقام شناساندن عقل، عقل انسان را محصول چهار حقيقت دانسته اند:

«خلق اللّه تعالی العقل م أربعة أشياء: من العلم، و القدرة، و النور، و المشيئة بالأمر، فجعله قائما بالعلم، دائما فی الملكوت». [1]

يعنی خداوند عقل را از چهار حقيقت آفريد: از علم و قدرت و نور و مشيّت. مشيت همان اراده حضرت حق است. [2] نور حقيقت ديگر عقل است كه البته مراد از آن نور محسوس نيست، بلكه منظور حقيقتی ملكوتی و واقعيتی از واقعيت های عالم ماوراست و شايد بتوان گفت منظور از اين نور جلوه اسم حضرت حق است، كه در دعای جوشن