عقل: كليد گنج سعادت، ص: 32

انسان از اين پول يا آن زن يا مرد نامحرم چشم بپوشد. به كارگيری عقل در اداره اين است كه اگر كسی خواست رشوه ای به كارمند يكی از واحدها (ولو به نام هديه) بدهد، نپذيرد. در عوض، آن فرد را صدا كند و بگويد: به خدا قسم، من به حقوقی كه می گيرم قناعت می كنم و انجام دادن كار تو را وظيفه الهی (نه اداری) خودم می دانم. مگر نشنيده ای كه پيغمبر، صلی اللّه عليه و آله، فرمود: خدا دهنده رشوه، گيرنده رشوه، و دلال آن را لعنت می كند؟ [11] چرا می خواهی هم مرا اهل دوزخ كنی و هم خودت را؟ من مشكل تو را حل می كنم و در انجام آن هم تاخير نمی كنم، ولی اين كار به طور طبيعی چند روز يا چند ساعت طول می كشد و تحمل كردن اين چند روز يا ساعت به جهنم نرفتنش می ارزد.

اين فرياد عقل است. عقل به آدم می گويد با نفهمی مبارزه كن، برو عالم شو و معرفت پيدا كن و در طلب معشوق حقيقی و معبود حقيقی تلاش كن و در همه كارها عاقبت انديش باش! چه كسی رفته و از آن دنيا خبر آورده كه تو از ترس فردای نيامده امروزت را خراب می كنی؟

حتی شايد برخی اشعار حكيمانه و روايات را مصادره به مطلوب خود كند و برای اثبات مدعايش بگويد:

خواسته شهوت اين است كه «الان را درياب!» و فرياد عقل اين است كه «دنيا و آخرتت را درياب!». اين ديد شهوت و ديد عقل است كه در همه موضوعات جاری اند. برای مثال، عقل می گويد اگر می خواهيد رفيق انتخاب كنيد، خدا بهترين رفيق است (يكی از اسامی حضرت حق از ميان هزار اسم نيكويش رفيق است) [13] و انبيای الهی همه رفيق و برادرتان