عقل: كليد گنج سعادت، ص: 20

[ساختن گلدسته برای مسجد كوفه، احداث وضوخانه و مكانی برای سكونت خادمان مسجد سهله، بنای ساختمان حرم حضرت مسلم بن عقيل و حرم هانی بن عروه در كوفه از كارهای عمرانی صاحب جواهر است.

وی لباس های بسيار تميز می پوشيد و ظاهری بس آراسته داشت. بسيار قانع، فروتن و شكيبا بود. به شاگردانش احترام خاصی می گذاشت و در رعايت حقوق شاگردان و تكريم و تعظيم آنان روشی پسنديده و سلوكی عالی داشت. می گويند ايشان يكی از افاضل شاگردان خود به نام شيخ محمد حسن آل يس را به بغداد اعزام داشته بود. وقتی يكی از تجار بغداد سی هزار بيشلك (پول رايج آن روز عراق) از حقوق واجب دينی خود را به نجف و نزد شيخ آورد، ايشان با ناراحتی تمام آن را رد كرد و فرمود: مگر شخصی مانند آل يس در بغداد نبود كه اين پول را تا نجف آورده ای؟ اين عمل شيخ تاثير فراوانی در آن منطقه گذاشت و مردم را به عالمان شهرها متوجه نمود. او تلاش ديگران را می ستود و آنان را تشويق می كرد. از جمله، درباره قصيده هائيه ازری كه در مدح اهل بيت است گفت: آرزو دارم اين قصيده ازری در نامه عمل من نوشته شود و كتاب جواهر من در نامه عمل او.

از اين گوهرشناس فقه، هشت پسر دانشمند به نام های شيخ محمد، شيخ عبد العلی، شيخ عبد الحسين، شيخ باقر، شيخ موسی، شيخ حسين، شيخ حسن، شيخ ابراهيم و دخترانی چند به يادگار ماند. معروف است كه پيش از مرگ مقام مرجعيت شيعيان را به شيخ انصاری سپرد و ايشان را به عهده گرفتن اين مقام وصيت كرد و فرمود: زمام امور دينی را كه به من مربوط می شود، بعد از خود به شما می سپارم و اين امانتی الهی است در نزد شما. و پس از من، شما مرجع تقليد شيعيان خواهيد بود.

ايشان در اول شعبان 1266 بدرود حيات گفت و در مكانی كنار مسجدش كه از پيش آماده كرده بود به خاك سپرده شد.

ر ك: ابراهيم اسلامی، گلشن ابرار، ص 353. با تلخيص و اضافات فراوان.]

[ (20). از شنيده های اين جانب از برخی بزرگان است (مولف).]

[ (21). مرحوم مجلسی به نقل از رجال كشی در كتاب بحار (ج 71، ص 220) می نويسد: بيان: ...

روی عن الصادق، عليه السلام، أنه قال: ارتد الناس بعد الحسين، عليه السلام، إلا ثلاثة: أبو]