عقل: كليد گنج سعادت، ص: 66

ای كاسب ها، ای خريد و فروش كننده ها، ای تاجرها، اول به حلال و حرام خدا علم پيدا كنيد، بعد به تجارت دست بزنيد. اول، باطنتان را نورانی كنيد و عقلتان را با شنيدن مسائل الهی فعال كنيد، بعد با پول رابطه برقرار كنيد؛ چون تجارت انسان غير عاقل خنجری است كه هم او را به كشتن می دهد و هم به مردم ضربه می زند. پس، اول انديشه را با فقه اهل بيت تغذيه كنيد و بعد وارد تجارت شويد.

حضرت در ادامه فرمودند:

«و اللّه للربا فی هذه الامة دبيب أخفی من دبيب النمل علی الصفا، صونوا أموالكم بالصدقة، التاجر فاجر، و الفاجر فی النار إلا من أخذ الحق و أعطی الحق».

به خدا قسم، ربا در معاملات اين امت از لغزش مورچه روی سنگ صاف ناپيداتر است.

يعنی گاه تاجری همه معامله اش را نجس می كند و خودش هم متوجه نيست. به سبب آن كه برای خودش در تجارت عقل مسموع نساخته و حلال و حرام خدا را ياد نگرفته تا بتواند مطابق با آن عمل كند. اين موضوعی جدی و امری دقيق است. نشانه اش هم اين است كه ائمه اطهار، عليهم السلام، كه هيچ گاه قسم، بخصوص قسم به خدا، نمی خوردند، بر اين موضوع قسم ياد كرده اند (و اللّه).

مساله به قدری مهم است كه گاه با خواندن برخی روايات انسان بر خود می لرزد و از خود می پرسد كه به راستی، ماجرا از اين قرار است و، به فرموده پيغمبر اكرم صلی اللّه عليه و آله و سلم، آثار لقمه حرام در نسل های بعدی انسان هم باقی می ماند؟ [21] البته، امروزه دانشمندان آلمانی اثبات كرده اند كه آثار الكل تا هفت نسل آينده انسان شرابخوار باقی می ماند و به هيچ شكل هم نمی توان مانع ظهور آثار آن شد.