عقل: كليد گنج سعادت، ص: 182

كه او را نابود می سازد. بعد، بايد اين باور را در همه ابعاد زندگی اش تجلی دهد تا فردی عادل و محسن و معطی و نيكوكار شود و صفت تقوا، كه سپری در برابر فحشا و منكر و بغی است، در او ظاهر شود.

اين درك از نوع درك های فيزيكی نيست. ارتباط تنگاتنگی است با پروردگار عادل و محسن و معطی و رزّاق كه آخرت انسان را آباد می كند، وگرنه درك فيزيكی برای انسان كار مهمی در اين باب نمی كند.

آری، ممكن است انسان را به درجه مهندسی يا دكتری برساند و او را فردی عالم و ثروتمند كند و به پست و مقام برساند، ولی در عين حال می تواند مقام او را در قدرت به فرعون، در ثروت به قارون، و در علم به بلعم باعورا تبديل كند. درك فيزيكی هرگز آبادی و امنيت و كرامت و اصالت و شرافت همراه نمی آورد و نهايت كاری كه می كند اين است كه انسان را با زنبور و مورچه و موريانه و گاو و شتر در يك صف قرار می دهد؛ در حالی كه به كارگيری عقل به كارگيری آن نور باطنی است كه انسان را از ساير موجودات متمايز می كند و سبب شرافت او می شود.

به كارگيری عقل، در حقيقت، بهره برداری از اين نور و زندگی كردن با اين نور است. قرآن مجيد دراين باره می گويد: آن هايی كه جدا از نور عقل زندگی می كنند مرده اند، اگرچه دارای درك فيزيكی بالايی هم باشند. [6] حيوانات هم درك فيزيكی بالايی دارند، ولی خدا در روز قيامت با حيوانات كاری ندارد. مگر قرار است خداوند رضايت خود را در حيوانات تجلی دهد و مثلا به يك گاو بگويد در محشر بايست تا از تو اعلام رضايت كنم؟ مگر قرار است درهای بهشت را باز كند و به سگی كه وظيفه اش نگهداری از خانه و گله بوده و به واسطه درك فيزيكی اش صاحبش را می شناخته ولی به غريبه ها پارس می كرده بگويد داخل بهشت شو و از نعمت های بهشت لذت ببر؟ جواب اين سوالات واضح