عقل: كليد گنج سعادت، ص: 266

قطعا، بدترين جنبندگان نزد خدا، كران از شنيدن حق و لالان از گفتن حق هستند كه كلام حق را نمی انديشند.

اين، سخن صريح كتاب خداست؛ كسانی كه خدا گوش خود را بر شنيدن حقايق اصيل عالم بسته اند و زبانشان دنبال سؤال از واقعيات نيست و، به همين علت، قدرت تعقل و انديشه و تفكر و بينش و عاقبت بينی ندارند، شرّترين جنبدگان عالم اند. تجربه تاريخ بشر هم اين معنا را نشان داده است كه وقتی يك نفر به حقايق گوش می دهد و در برابر واقعيات مسلم تسليم می شود، در خانه فرعون و از مقام همسری فرعون تبديل به بنده ای از بندگان صالح خداوند به نام آسيه می شود [2]:

«و ضرب اللّه مثلا للذين آمنوا امرأة فرعون إذ قالت رب ابن لی عندك بيتا فی الجنة و نجنی من فرعون و عمله و نجنی من القوم الظالمين». [3]

و خدا برای مؤمنان همسر فرعون را مثل زده است هنگامی كه گفت:

پروردگارا، برای من نزد خودت خانه ای در بهشت بنا كن و مرا از فرعون و كردارش رهايی بخش و مرا از مردم ستمكار نجات ده.

كار اين زن به جايی می رسد كه پروردگار عزيز عالم او را برای همه اهل ايمان تا روز قيامت اسوه و نمونه قرار می دهد، در حالی كه تا وقتی گوش او با صدای حق آشنا نبود و زبانش دنبال حق نمی گشت، وجودش هيچ خيری نداشت. تنها بعد از شنيدن حق و تقويت عقل و به قوت رسيدن انديشه بود كه او مثل و اسوه و نمونه ای برای تمام مردان و زنان باايمان تا روز قيامت شد و بی شك، او اين ارزش را از قوت و قدرت عقل به دست آورد.

چه خوب است ما نيز، از طريق آيات قرآن و روايات، با كسانی آشنا شويم كه عقل آن ها كامل بود و از اين نور عظيم الهی به درستی استفاده می كردند و رفتار و كردار و منش آن ها نشانه عقل فعال، بالغ و كاملشان بود و خواسته هاشان نسبت به خود و جامعه نشانه قوت عقلشان بود.