عقل: كليد گنج سعادت، ص: 144

[احاديث و آثار گرانبهای اسلام از طريق صحابه كوشش می كرد و اگر می شنيد شخصی حديثی را از پيامبر شنيده است كه به گوش او نخورده، به هر قيمتی بود آن شخص را پيدا می كرد تا حديث مورد نظر را بدون واسطه از او بشنود. گاهی به همين منظور، رنج سفرهای طولانی را بر خود هموار می ساخت. دو نمونه جالب از سفرهای او نقل می شود:

- جابر می گويد: شنيده بودم كه عبد اللّه انيس حديثی در باب قصاص از پيامبر اسلام شنيده است و اين شخص در شام اقامت دارد. برای شنيدن اين حديث، شتری خريدم و بار سفر بستم و به سوی شام حركت كردم. پس از يك ماه، به شام وارد شدم و به در خانه عبد اللّه انيس رفتم. به دربان گفتم: به عبد اللّه بگو جابر بر در خانه ايستاده است! گفت: جابر بن عبد اللّه؟ گفتم: بلی. دربان وارد خانه شد، طولی نكشيد كه عبد اللّه با شتاب بيرون آمد و يكديگر را در آغوش كشيديم. آن گاه گفتم: شنيده ام حديثی در باب قصاص از پيامبر اسلام شنيده ای، ترسيدم من بميرم يا تو از دنيا بروی و اين حديث را نتوانم از شما بشنوم. اينك برای شنيدن آن امده ام! عبد اللّه گفت: پيامبر فرمود: «خداوند روز رستاخيز مردم را عريان و برهنه به محشر می آورد. آن گاه با صدای رسا كه همه آن را بشنوند خطاب می كند كه منم ديان، منم مالك، هركس از دوزخيان كه حقی به گردن كسی از بهشتيان دارد، نبايد وارد جهنم گردد مگر بعد از آن كه حق او را از وی بازستانم. و هر اهل بهشتی كه حقی به گردن كسی از دوزخيان دارد، نبايد وارد بهشت بشود، مگر پس از آن كه جق او را از وی بازستانم، اگرچه اين حق، يك سيلی بی مورد و ظالمانه باشد! (عبد اللّه ادامه داد:) عرض كرديم: اين امر چگونه ممكن است در حالی كه خودتان می فرماييد آن روز مردم برهنه و عريان به محشر می آيند و در آن جا چيزی همراه نخواهند داشت تا حق مردم را پس بدهند؟! حضرت فرمود: در آن جا قصاص با اعمال خوب و بد خواهد بود (از اعمال خوب انسان به صاحب حق می دهند و اگر اعمال خوبی نداشته باشد، از اعمال بد صاحب حق به پای او حساب می كنند).

- مسلمه بن مخلد می گويد: روزی در مصر در منزل خود بودم كه دربان وارد شد و گفت: عرب شترسواری بر در خانه ايستاده و اجازه ملاقات می خواهد. از وی پرسيدم كيستی؟ پاسخ داد: جابر بن عبد اللّه انصاری. مسلمه می گويد: سر از پنچره بيرون آوردم و گفتم: من پايين بيايم يا شما بالا می آييد؟ گفت: نه شما بيا و نه من ]