عقل: محرم راز ملكوت، ص: 385

زندانيان نفس در همين دنيا می توانند خود رهايی بخشند، زيرا بيماری های درونی در اين جهان درمان پذيرند. ولی اگر اين اسارت تا مرگ انسان ادامه يابد و اين بيماری ها با او بمانند و به عالم بعد منتقل شوند، راه نجات و درمانی برای آن اسير بيمار وجود نخواهد داشت.

رابطه با غير خدا با عشق به آنان فرق دارد

در تاريخ حيات بشر، همواره بوده اند كسانی كه رابطه شان با ماسوی اللّه رابطه ای طبيعی، فطری و معمولی بوده است. اين رابطه هيچ گاه به سر حد عشق شديد نرسيده و محبت ورزيدن به جايی كشانده نشده است كه محبوب در مقام معبود قرار گيرد. اينان رابطه طبيعی خود با امور دنيوی را در مسير مثبت انداخته اند. بدين صورت كه كالای دنيا را برای عبادت حق و خدمت به خلق تحصيل كرده اند. اين گروهند كه در معارف الهی با عنوان «زاهد» معرفی شده اند. [11]

مفهوم زهد

زاهد در اين معارف به كسی اطلاق نمی شود كه از همه خلق بريده است و كاری به كار دنيا و امور دنيوی ندارد و حوائج جسمانی اش را فقط تا حد ضروريات حياتی رفع می كند و زندگی اش عبارت از دو لقمه نان خشك و يك لباس مندرس و يك سری عبادات است. چنين زاهدی در آيين اسلام وجود ندارد.

زاهد در فرهنگ اسلام انسانی است كه ميل، خواسته، شهوت و محبت دنيوی اش منطبق بر طبيعت و عدالت است [12] و بايد هم اين گونه باشد.

چون اگر اين محبت و شهوت و خواسته در وجود انسان نباشد، به دنبال كسب و جذب متاع و ابزار مادی نمی رود. زاهد، در اين تعريف، وقتی محبت های دنيوی را تحصيل كرد، آن ها را در طريق عبادت حق و