عقل: محرم راز ملكوت، ص: 215

عده ای هم حقايق را تنها از سخنرانی ها و منبرها كسب می كنند و به مطالعه نمی پردازند. آن هم محدود به ماه مبارك رمضان و محرم و مناسبت هايی از اين دست است. ضمن اين كه يك سخنران، هرقدر هم اهل مطالعه و تحقيق و تامل باشد، به خاطر وقت كمی كه دارد، تنها درصدی از دانسته هايش را می تواند بازگو كند. اين در حالی است كه كتاب انسان را با دنياهای ديگر و موضوعات متنوع تر آشنا می كند.

شرمم می آيد اين نكته را يادآوری كنم كه در اروپا و آمريكا مردم به محض اين كه بيكار می شوند سراغ كتاب می روند. ازاين رو، وقتی در اتوبوس و قطار و ساير وسايل نقليه می نشينند تا از شهری به شهری بروند، بيشتر مردم مشغول مطالعه هستند. كتابخانه هايشان نيز پر از افراد كتاب خوان و كتاب دوست است و تقريبا همه در خانه كتاب دارند.

پيش از آن كه به لندن بروم، درباره كتابخانه بزرگی كه كنار موزه لندن واقع است مطالبی شنيده بودم، اما وقتی به كتابخانه «بريتيش موزيوم» رفتم، ديدم هرچه گفته اند راست گفته اند. قفسه های كتاب اين كتابخانه كه تا سقف امتداد داشت پر از كتاب بود و اين درحالی بود كه به علت كمبود جا، با وجود فضای بسيار بزرگی كه آن كتابخانه دارد، كتاب ها را روی زمين و روی هم چيده بودند! تعداد كتاب خوان ها و مراجعين و درآمدی كه از فروش كتاب به همه دنيا كسب می كنند بماند.

كتابخانه لنينگراد

ما در كتاب خواندن حتی از كمونيست ها هم عقب تريم. در شهر لنينگراد (سن پترزبورگ اسبق و كنونی) كه شايد شش ماه از سال زمستان است و ارتفاع برف تا كمر مردم می رسد، كتابخانه ای وجود دارد كه 15 ميليون عنوان كتاب را در خود جای داده است و بهترين كتاب های موجود در دنيا را دارد. [10]