عقل: محرم راز ملكوت، ص: 355

توبه اش مقبول نخواهد بود؛ چون آن توبه توبه نيست؛ [15] توبه يعنی علاج بيماری ها و ريشه كن ساختن زشتی ها. اين تطهير بايد در وقت مناسب خود انجام شود. دم مردن كه وقت تصفيه باطن از پليدی ها و پاك شدن از زشتی ها نيست. اگر بنا بود خدا توبه هنگام مرگ را بپذيرد، توبه فرعون را قبول می كرد كه وقتی ديد لحظاتی ديگر آب نيل او را فرا می گيرد و كار از كار گذشته است، از صميم دل فرياد زد:

«و جاوزنا ببنی إسرائيل البحر فأتبعهم فرعون و جنوده بغيا و عدوا حتی إذا أدركه الغرق قال آمنت أنه لا إله إلا الذی آمنت به بنو إسرائيل و أنا من المسلمين». [16]

و بنی اسرائيل را از دريا گذرانديم، پس فرعون و لشكريانش آنان را از روی ستم و تجاوز دنبال كردند تا هنگامی كه بلای غرق شدن، او را فروگرفت، گفت: ايمان آوردم كه هيچ معبودی جز همان كه بنی اسرائيل به او ايمان آوردند، نيست و من از تسليم شدگان [در برابر فرمان های حق ] هستم.

اگر خدا اين توبه و انابه را پذيرفته بود، به موج آب می فرمود: كنار رو! او اكنون ديگر از بندگان صالح من است، ولی قرآن مجيد می فرمايد:

«فاغرقناه» [17] غرقه شدن او را هلاك كرد و به جهنم كشاند؛ با اين كه آن دم فرياد توبه خواهی هم برآورد.

2. محروميت بخيل از فيوضات پروردگار

پيش تر گفتيم كه هيچ انسانی بخيل متولد نمی شود. قرآن مجيد طبع انسان را اين گونه بيان می كند:

«فطرة اللّه التی فطر الناس عليها». [18]

[پای بند و استوار باش بر] سرشت خدا كه مردم را بر آن سرشته است.

طبيعت او فطرت اللّه است. اين مهم ترين آيه ای است كه هويت واقعی انسان را از نظر آفرينش بيان می كند. كلمه «فطرت» به لفظ جلاله «اللّه» اضافه شده است. انسان براساس فطرت اللّه خلق می شود؛ يعنی بيمار،