عقل: محرم راز ملكوت، ص: 238

كم گذاشته، و اين كار را 60 سال تمام ادامه داده، معلوم است. اگر بنا باشد باری را از دوش طلبكار بردارند و روی دوش مديون بگذارند، چه وضعی پيش خواهد آمد؟ آن هم روزی كه در كتاب خدا اين گونه وصف شده است:

«فإذا جاءت الصاخة* يوم يفر المرء من أخيه* و أمه و أبيه* و صاحبته و بنيه* لكل امرئ منهم يومئذ شأن يغنيه». [6]

پس زماين كه آن بانگ هولناك و مهيب در رسد، روزی كه آدمی فرار می كند، از برادرش و از مادر و پدرش و از همسر و فرزندانش. در آن روز هركسی از آنان را كاری است كه او را به خود مشغول می كند تا جايی كه نمی گذارد به چيز ديگری بپردازد.

اين متن قرآن كريم است. قيامت روزی است كه انسان از برادر و پدر و مادر و زن و فرزندانش می گريزد، مبادا از او عمل صالحی بخواهند يا بار معصيتی را بر دوشش بگذارند. آن وقت، اگر خداوند كاسبی را بياورد كه در مدت 60 سال عمرش از مردم كم می گذاشته و به او بگويد: اين پنج هزار نفر از تو طلبكارند! خودت می دانی و اين پنج هزار نفر! كار خيلی بر آدمی سخت می شود. (نعوذ باللّه من عاقبة السوء)

اگر كسی كه اين آيات و روايات را می شنود، آن ها را جدی بگيرد، در زندگی راحت نمی نشيند، تا زمانی كه حسابش را با مردم تسويه كند.

سبب ناراحتی پيامبر (ص)

روزی، روايات را مرور كردم. به اين روايت برخوردم كه در آن ابوذر غفاری می فرمايد: يك روز آمدم نماز مغرب و عشاء را با پيغمبر بخوانم.

ديدم چهره پيغمبر، صلی اللّه عليه و آله و سلم، رفته و غمگين است. حيا كردم كه سبب اين ناراحتی را نيز از پيامبر بپرسم، اما تا صبح در فكر بودم. وقتی بلال اذان صبح را گفت، به مسجد آمدم و برخلاف شب