عقل: محرم راز ملكوت، ص: 362

جود و بخشش مال آن قدر نزد پروردگار عالم ارزش دارد كه در روايات ما بيان شده است حاتم طائی بت پرست در قيامت وارد دوزخ می شود، چون به خدا مؤمن نبوده است؛ ولی وقتی وارد دوزخش می كنند پروردگار عالم می فرمايد: محفظه ای برايش قرار بدهيد تا عذابش تحفيف پيدا كند، چون اين مرد هم اخلاق من و كريم بوده است. [34]

مالكان دوزخ در روز قيامت به «كافر كريم» رحمت می آورند، اما به «مؤمن بخيل» رحم نمی كنند.

3. راه علاج بخل

هر اندازه هم كه برای بخيل تلخ و دردآور باشد، بايد به اين معنا تن بدند كه هر از چندی مال خود را در راه خدا هزينه كند. بهتر است از مقدار كم هم شروع بكند، چون اگر قرار باشد به بخيل بگويند از دو يا سه ميليون شروع كن، به خاطر آن عشق مفرطی كه به معشوق خودش (پول) دارد، قادر نخواهد بود به ندای فيض های ربانی گوش فرادهد. اما از آن جا كه بالاخره مجبور است برای سير كردن شكم خود و خانواده اش اندك هزينه ای كنار بگذارد، بايد او را وادار كرد از كم شروع كند؛ مثلا، از هزار تومان آغاز كند. بعد، پنج هزار، سپس ده هزار و اين گونه ادامه دهد تا صفت بخل كاملا از ضميرش رخت بربندد. او هر بار كه از اين محبوب (پول) فاصله می گيرد، به تناسب اين فاصله از آن بيماری (بخل) هم دور می شود. با بذل مال در راه خدا، شعله خطرناك بخل نيز شروع به فروكش كردن می كند و تداوم اين عمل، آن صفت مذموم را ريشه كن می كند. كرم به جای بخل می نشيند و انسان متخلّق به اخلاق الهی می شود: هم چنان كه در روايات نيز چنين سفارش شده است:

«تخلّقوا بأخلاق اللّه». [35]

كريم، در حد كرمش، در دنيا و آخرت برنده است؛ گرچه كافر باشد. و