عقل: محرم راز ملكوت، ص: 22

«باذن اللّه». دليل اين كه از اسامی شريف پروردگار تنها كلمه «ربّ» در اين آيه انتخاب شده اين است كه رب به معنای مالك و پرورش دهنده است؛ به معنای رشددهنده و مالكی است كه با فرهنگ كامل و جامع رشد و نمو می دهد و تربيت می كند:

«و البلد الطيب يخرج نباته بإذن ربه و الذی خبث لا يخرج إلا نكدا».

به عكس، اگر اين كشتزار خبيث يا بی دين و مشرك باشد، اگر اين كشتزار ناصالح باشد، اگر اين كشتزار بی عفت و بی عصمت باشد، اگر اين كشتزار بی حجاب و بد حجاب باشد، و به قول آيه سوره احزاب گرفتار تبرّج جاهليت [7] باشد، [8] جز گياهی بی ريشه و به درد نخور و تلخ و بی خاصيت از اين كشتزار بيرون نمی آيد. آنچه هم كه از آن بيرون می آيد بر باد است، بر فناست و لب مرز نابودی قرار دارد. او نيز بمانند ريشه اش كه همان زمين خبيث است به خباثت ميل می كند و به طرف خباثت حركت می كند.

عاقلان عالم اين معنا را درك كرده بودند و می دانستند كه خداوند متعال زن را كشتزار می داند و آن را شوره زار نمی پسندد. خداوند نمی خواهد اين كشتزار بسان كوير خالی از ايمان و عواطف و مهرورزی و خالی از اخلاق و عمل صالح باشد. اين است كه عاقلان عالم برای ازدواج به خدای خود متوسل می شدند و حالت دعا به خود می گرفتند؛ زيرا آن را مساله مهمی می دانستند. حق هم داشتند، چون ازدواج مسأله ای است كه اگر خدای نكرده به انحراف بيانجامد، ديگر جای جبران ندارد. اگر انسان خانه ای بسازد و يك گوشه آن خراب از آب در آيد، ضرری را تحمل می كند تا آن را اصلاح كند و با صرف مقداری پول از معمار می خواهد كه اشكال به وجود آمده را رفع كند؛ يا اگر پول آدم را دزد ببرد، بالاخره روزی اين ضرر جبران می شود؛ اما اگر آدم از