ارزش عمر و راه هزينه آن، ص: 176
و زمان شناس زمان قاجاريه كه از شاگردان شيخ انصاری در نجف بود، در كشور مصر، در جلسه ای سنگين كه علما، بزرگان، سياستمداران و دانشمندان مصر و اساتيد دانشگاه الازهر شركت داشتند، ايشان محور سخنرانی خود را همين سوره قرار می دهند كه سه آيه بيشتر ندارد.
بعد از «بِسْمِ اللَّهِ» آيه اول آن مربوط به بخش كوتاهی از عمر است و آيه دوّم، بيان وجود خسارت برای انسان است، آيه سوّم نيز بيان همان تجارت است. وقتی ايشان اين سوره را در آن جلسه تفسير می كند، در احوالات آن جلسه نوشته اند:
تعدادی در اين جلسه غش كردند و بيهوش شدند. يا از شدت غصه نسبت به عمر خود، يا به خاطر اين كه شديداً تحت تأثير اين آيات شريفه قرار گرفتند و يا بخاطر نفَس خود سيد.
در پايان سخنرانی اعلام كردند كه اگر ملت اسلام، از مجموعه قرآن كريم، فقط به اين سوره عمل كنند، چيزی نخواهد گذشت كه تمام جهان، اسلامی شده، تمام كره زمين مانند خانه ای برای مسلمانان خواهد شد.
تفسيری اجمالی از سوره عصر
سوره خيلی عجيبی است. من كتابی را كه در قم چاپ شده بود ديدم، هزار و پانصد صفحه است كه فقط تفسير اين سه آيه است. آيه نخست قسم است:
«وَ الْعَصْرِ» «1»
كه به نظر بعضی از مفسران، چون مردم زمان نزول قرآن، مخصوصاً مردم مكه، ظهر كه غذا می خوردند، تا غروب، تمام ساعات عصر و بعد از ظهر، به قدری در اين قطعه از زمان گناه می كردند كه من كارهای آنها را نمی توانم ذكر كنم.
بعد از ظهر مگر چند ساعت است؟ چون شهر مكه در نزديك منطقه استوا
______________________________ (1)- عصر (103): 1؛ «سوگند به عصر [ظهور پيامبر اسلام ].»
