ارزش عمر و راه هزينه آن، ص: 309

اسمای حسنای پروردگار را در او جلوه گر می بيند، چون به ما امر كرده اند كه در عظمت وجودی پيغمبر صلی الله عليه و آله نيز انديشه كنيد. خدا به ما نمی گويد كه بايد پيغمبر صلی الله عليه و آله را بدون شناخت قبول كنيد، بلكه می گويد:

«ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا ما بِصاحِبِكُمْ مِنْ جِنَّةٍ» «1»

در مورد پيغمبر صلی الله عليه و آله عقل خود را به كار بگيريد، انديشه و فكر كنيد، به اين نتيجه می رسيد كه او فرستاده ماست. سياق آيه، نكره در سياق نفی است؛ يعنی كمترين عيبی در او نمی بينيد، اما اگر با غرور جلو نياييم.

اگر با غرور جلو بياييم، ابولهب می مانيم. اگر حسود باشيم، عقبة بن ابی معيط «2» می مانيم. با كبر بياييم، چون ابوجهل می مانيم. با عقل جلو بياييد تا ابوذر، سلمان، ابن سينا، ملاصدرا، ابورافع، ابوالهيثم بن تيهان «3» بشويد. اگر با عقل بيشتری بياييد، سلمان می شويد، با عقل صد در صد كامل بياييد، علی بن ابی طالب عليه السلام می شويد.

اگر انديشه كنيد، می بينيد كه در اين مرد حتی يك عيب نيز نمی توانيد پيدا كنيد. عيب كه پيدا نمی كنيد هيچ، او را «مطلع الفجر» و افق اسمای حسنای خدا می بينيد.

انديشه در نفس

انديشه در طبيعت با قدم عقل، برای رسيدن به خدا، انديشه در پيغمبر صلی الله عليه و آله برای رسيدن به فرهنگ جامع و پاك الهی و انديشه در نفس خود:

«وَ فِي أَنْفُسِكُمْ أَ فَلا تُبْصِرُونَ» «4»

تا از درون خود، خدا را بيابيد. چرا؟ چون خدا از شما دور، جدا و بيرون نيست، البته به آن معنايی كه در خطبه اول «نهج البلاغه» وارد شده است. «5»

______________________________
(1)- سبأ (34): 46؛ «سپس درباره رفيقتان [محمّد كه عمری با پاكی، امانت، صدق و درستی در ميان شما زندگی كرده است ] بينديشيد كه هيچ گونه جنونی ندارد.»

(2)- عقبه ابن ابان بن ذكوان بن اميه بن عبد شمس مكنی به ابو الوليد مشهور به ابن ابی معيط از پيشروان قريش در جاهليت درآغاز ظهور اسلام مسلمانان راآزار بسيار رساند ودرغزوه بدر بدست مسلمين اسير گشت و به دار آويخته شد. وی نخستين كسی است كه دراسلام به دار آويخته شده است.

لغت نامه دهخدا: 25/ 354.

(3)- ابوالهَيْثَم: مالك بن تيّهان انصاری، صحابی، بدری و او با اسعد بن زراره اولين مدنی بودند كه در مكه به حضور رسول خدا صلی الله عليه و آله شرفياب و ايمان آوردند، وی از نقباء ليلة العقبه بوده است؛ در دوران جاهليت قائل به توحيد بود و از شرك و بت پرستی اجتناب می ورزيد، در همه غزوات رسول خدا صلی الله عليه و آله شركت جست و در صفين در ركاب اميرالمؤمنين عليه السلام و از جان نثاران آن حضرت بود كه در آن نبرد به فوز شهادت نائل آمد. اميرالمؤمنين عليه السلام در يكی از خطب خود كه از نيكان گذشته ياد می كند از جمله او را نام می برد.

معارف و معاريف: 1/ 533.

(4)- ذاريات (51): 2؛ «و [نيز] در وجود شما [نشانه هايی است ] آيا نمی بينيد؟»

(5)-/ حضرت امير عليه السلام فرمودند: «و ما رأيت شيئاً الا رأيت الله قبله و معه و بعده».