ارزش عمر و راه هزينه آن، ص: 30
«صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ» «1»
بودی و خود را علاج نكردی، در قيامت نيز همين است.
حسابرسی سريع متقين در قيامت
اگر اين چهار برنامه مثبت را بگذرانيم، حساب ما نسبت به اين چهار برنامه در دست خداست. محاسبه اين چهار برنامه چقدر طول می كشد؟ گفتار خود رسول اكرم صلی الله عليه و آله است كه اهل سنّت نيز نوشته اند.
رسول خدا صلی الله عليه و آله می فرمايد:
زمان حسابرسی خدا نسبت به شما اين مقدار است: ابرهای اوايل بهار كه رعد و برق می زنند، چه مقدار زمان می خواهد؟ خدا حساب عمرتان را به همان مقدار زمان رسيدگی می كند «2». اما اگر اين چهار مرحله را مردم به شكل منفی بگذرانند، چقدر طول می كشد؟
شما خوشحال می شويد كه اين چهاربرنامه را مثبت گذرانده ايد. ديگر كار ما نيز همين است كه تا شما را به بهشت تحويل ندهيم، رها نمی كنيم. با وجود شما، ما كاری به جهنم نداريم.
كار ما برعكس آن واعظ است كه سی روز ماه رمضان صحبت بهشت را كرد، يكی از مستمعين گفت: بيست و نه روز است كه از بهشت و حور العين و درختها و آوازها و پرندگان بهشت و لباس های بهشت گفتی، فردا گوشه ای از عذاب جهنم را نيز بگو. گفت: نه، فردا نيز از بهشت می گويم، گفت: چرا، گفت: آنجايی كه نمی رويد، من آنجا را دارم می گويم، جهنم را كه خودتان می رويد و می بينيد.
اما نه، ما جهنم را نمی گوييم، ما بهشت را می گوييم، همانجايی كه آمادگی به شما می دهيم كه برويد و ببينيد. اگر بنا باشد ما را كه اين چهار مسير را مثبت طی كرديم به جهنم ببرند، ديگر برای بهشت غير از پيامبران و ائمه و شهدای كربلا
______________________________ (1)-/ بقره (2): 18؛ «كر و لال و كورند.»
(2)- بحار الأنوار: 7/ 254، باب 11؛ «تفسير قال الطبرسي رحمه الله: أُولئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِمَّا كَسَبُوا أي حظ من كسبهم باستحقاقهم الثواب عليه وَ اللَّهُ سَرِيعُ الْحِسابِ ذكر فيه وجوه أحدها أن معناه سريع المجازاة للعباد علی أعمالهم و أن وقت الجزاء قريب يجري مجری قوله سبحانه وَ ما أَمْرُ السَّاعَةِ إِلّا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ و عبرعن الجزاء بالحساب لأن الجزاء كفاء العمل و بمقداره فهو حساب له يقال أحسبني الشي ء كفاني. و ثانيها أن يكون المراد به أنه يحاسب أهل الموقف في أوقات يسيرة لا يشغله حساب أحد عن حساب غيره كما لا يشغله شأن عن شأن و ورد في الخبر أن الله سبحانه يحاسب الخلائق كلهم في مقدار لمح البصر و روي بقدرحلب شاه و روي عن أمير المؤمنين عليه السلام أنه قال معناه أنه يحاسب الخلق دفعة كما يرزقهم دفعة. و ثالثها أن معناه أنه سبحانه سريع القبول لدعاء هؤلاء و الإجابة لهم من غير احتباس فيه و بحث عن المقدار الذي يستحقه كل داع و يقرب منه ما روي عن ابن عباس أنه قال يريد أنه لا حساب علی هؤلاء إنما يعطون كتبهم بأيمانهم فيقال لهم هذه سيئاتكم قد تجاوزت بها عنكم و هذه حسناتكم قد ضاعفتها لكم.»
تفسير مجمع البيان: 4/ 75؛ «ورُوِیَ، إنَّهُ سُبحانَهُ يُحاسِبُ جَميعَ عِبادِهِ علي مِقْدارِ حَلْبِ شاةٍ وهذا يدُلُّ علي أنَّهُ لا يَشْغَلُهُ مُحاسَبَةُ أحَدٍ عَن مُحاسَبَةِ غَيرِهِ، ويَدُلُّ علي أنَّهُ سُبحانَهُ يَتكلَّمُ بلا لِسانٍ ولَهَواتٍ؛ لِيَصِحَّ أنْ يُحاسِبَ الجَميعَ فی وَقتٍ واحدٍ.»