ارزش عمر و راه هزينه آن، ص: 220
آزاد و مختار است كه اين مراتب و نظام را رعايت كند.
مراتب حكيمانه برای علاقه مندان به سعادت
البته قرآن كريم جمله ای دارد كه اين بايد آن را مورد توجه قرار داد و آن اين است كه می گويد:
تمام اين مسايل كه ريشه در قرآن كريم و نبوت انبيا عليهم السلام دارد، برای كسی كه به واقع دنبال سعادت دنيا و آخرت است و علاقه مند كسب آن است، مفيد است.
«لِمَنْ شاءَ مِنْكُمْ أَنْ يَسْتَقِيمَ» «1»
برای هر كسی از شما كه بخواهد زندگی مستقيم، صحيح، درست و مفيد داشته باشد.
اما اگر كسی نخواهد در اين مراتب و نظام حركت كند، كمترين نصيبی از اين سفره عايد او نخواهد شد و قرآن مجيد می فرمايد: در آخرت نيز به طور كامل بی بهره خواهد بود و به اندازه يك جو از عنايات خدا و منافع اين گونه زندگی در آخرت، نصيبی نخواهد داشت چون خودش نخواسته است كه اين بهره و سود ابدی به او برسد. لذا در روز قيامت، تيره بختانِ اهل دوزخ و اهل عذاب، هيچ گلايه ای از پروردگار عالم نمی كنند، چون خداوند متعال سخنان اهل جهنم را نقل كرده است كه از درون جهنم هم با پروردگار عالم حرف می زنند و هم با اهل بهشت و هم جهنمی ها با يكديگر حرف می زنند.
همه اين مطالب نقل شده است و در گفتار اهل جهنم با خودشان، و چه با خدا و با اهل بهشت، هيچ گلايه ای از پروردگار عالم مطرح نيست. چون برای آنها مانند روز روشن و معلوم است كه خودشان مقصّر هستند و همه مشكلات ابدی را خودشان برای خودشان ساختند و اين گره ها را به كار خودشان زدند و طرح اين
______________________________ (1)- تكوير (81): 28؛ «برای هركس از شما كه بخواهد [در همه شؤون زندگی مادی و معنوی ] راه مستقيم بپيمايد.»