ارزش عمر و راه هزينه آن، ص: 337

شود. يا برای آگاه شدن نرود. چون خود جاهل ماندن نسبت به آنچه كه انسان بايد بداند، معصيت بوده و معصيتی پيوسته نيز هست كه من عمری نسبت به آنچه كه بايد آگاه شوم، جاهل بمانم.

عدم پذيرش عذر جاهل در قيامت

يكی از دادگاه های قيامت برای همين منظور برپا می شود و قاضی اين دادگاه پروردگار عالم است كه از جاهل می پرسد: چرا بر اساس اصول ارايه شده، زندگی نكردی؟ جواب می دهد: نمی دانستم. خيال می كند كه اگر به پروردگار بگويد نمی دانستم، خدا نيز سريع می گويد: پس معذور هستی و اكنون كه به خاطر نفهمی، نادانی و آگاه نبودن، از همه ارزش ها دست خالی هستی، می گويم: ملائكه رحمتم بيايند و تو را با احترام به بهشت ببرند. ولی اين طور نيست، چون بهشت فقط جای عاقلان و آگاهان است.

نه آيه ای و نه روايتی داريم كه به ما بگويند:

جاهلان در محضر مبارك حضرت حق معذورند و در پيشگاه او راه دارند. بلكه شما در آيات قرآن، خيلی ساده می توانيد بهشتيان را شناسايی كنيد. در آيات اوايل سوره مباركه رعد، نزديك به شش آيه را ملاحظه می كنيد كه با اين مفهوم شروع می شود:

«أَ فَمَنْ يَعْلَمُ أَنَّما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ الْحَقُّ كَمَنْ هُوَ أَعْمی » «1»

آيا آن انسانی كه آگاه، دانا و بينا شده و با نيروی دانايی، بينايی، آگاهی و علم خود، آنچه بر تو- پيغمبر صلی الله عليه و آله- نازل شده است، لمس كرده كه حق است، مانند كسی است كه كور دل، نفهم، جاهل و نابينا مانده است؟ آن كسی كه در دنيا نرفته ياد بگيرد، بفهمد، عالم شود و با دانايی حق را بفهمد، در اصطلاح پروردگار عالم

______________________________
(1)- رعد (13): 19؛ «آيا كسی كه می داند آنچه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده حق است، مانند كسی است كه [از نظر باطن ] نابيناست؟!»