تواضع و آثار آن، ص: 148
كاربرد عمل صالح نقش مهمی دارد.
اما آيه اول كه در سوره مباركه اسراء قرار دارد.
«كانَ الْإِنْسانُ عَجُولًا» «1»
دقت بفرماييد خداوند مهربان نمی گويد «خلق الانسان عجولا» نمی گويد: انسان بر مبنای شتاب و عجله آفريده شده است، «2» انسان ها دچار يك حالت روانی منفی به نام عجله و شتاب می شوند. شما عجله و شتاب انسان را، در دو برنامه، در همه جوامع و ملت ها ملاحظه می كنيد. يكی رويكرد شتابانه به ثروت و ديگری به لذّت است. بيماری عجله و شتاب، باعث می شود كه انسان تمام نيروی خودش را در دنيا مصرف جمع مال و مصرف لذّت های مادّی و محدود و كم زمان و از بين رفتنی كند.
راه رسيدن به خداوند
خداوند در قرآن مجيد می فرمايد: بهشت جايی است كه:
«ما تَشْتَهِيهِ الْأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الْأَعْيُنُ» «3»
محل هر گونه خواسته، اشتها، ميل و طلب، بدون محدوديت و محل لذت است.
ولی برای رسيدن به «ما تَشْتَهِيهِ الْأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الْأَعْيُنُ» نياز به ايمان و عمل صالح دارد. «وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ» «4» اما عده ای به طرف ثروت و لذت دنيوی شتاب می كنند. تمام عمر و نيرو را صرف رسيدن به ثروت و لذّت دنيايی می كنند، نصيبشان را از آخرت قطع می كنند. حالت روانی عجله و شتاب ورزی، زيان سنگينی برای انسان دارد كه در قرآن می فرمايد:
«إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِي خُسْرٍ» «5»
______________________________ (1)- اسراء (17): 11؛ «انسان بسيار شتاب زده و عجول است.»
(2)- «من الآيات الأنبياء خُلِقَ الْإِنْسانُ مِنْ عَجَلٍ سَأُرِيكُمْ آياتِي فَلا تَسْتَعْجِلُون.»
بحار الأنوار: 68/ 338، باب 83؛ «فی الخصال، عن أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام يَقُولُ مَعَ التَّثَبُّتِ تَكُونُ السَّلَامَةُ وَ مَعَ الْعَجَلَةِ تَكُونُ النَّدَامَةُ وَ مَنِ ابْتَدَأَ بِعَمَلٍ فِي غَيْرِ وَقْتِهِ كَانَ بُلُوغُهُ فِي غَيْرِ حِينِهِ.»
و نيز در بحار الأنوار: 68/ 338، باب 83؛ «عيون أخبار الرضا عليه السلام لي، الأمالي للصدوق، عَبْدِ الْعَظِيمِ الْحَسَنِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ الثَّانِي عَنْ آبَائِهِ عليه السلام قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام التَّدْبِيرُ قَبْلَ الْعَمَلِ يُؤْمِنُكَ مِنَ النَّدَمِ.»
(3)- زخرف (43): 71؛ «و در آنجا آنچه دل ها می خواهد و چشم ها از آن لذّت می برد، آماده است.»
(4)- نساء (4): 57؛ «و كسانی كه ايمان آورده اند و كارهای شايسته انجام داده اند، به زودی آنان را در بهشت هايی كه از زيرِ [درختانِ ] آن نهرها جاری است، وارد كنيم.»
(5)- عصر (103): 2؛ « [كه ] بی ترديد انسان در زيان كاری بزرگی است.»
