تواضع و آثار آن، ص: 394

«أَ فِي اللَّهِ شَكٌّ» «1»

انبيا آمدند عقايد مردم را پاكسازی كنند؛ اما انبيا نيامده اند خدا را به كسی بدهند، همه خدا را دارند ولی در دريافت آن اشتباه می كنند.

وقتی از دانشمندان كمونيست می پرسيد كه اين ماده چه شكلی است، می گويند اين ماده شكل ندارد ولی شكل می دهد،

«هُوَ الَّذِي يُصَوِّرُكُمْ فِي الْأَرْحامِ» «2» «أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ»

اين آيه اشاره به همين آگاهی باطن است، نمی دانيد كه تمام آسمان ها و زمين و هر چه در اين دو است مسخّر شما انسان ها است. در اين زمينه در عالم جاهل وجود ندارد، همه عالم هستند.

خدا در سوره بقره می فرمايد:

«وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ» «3»

همه شما عالم هستيد، جهل مربوط به موارد ديگر است. بعد از اين آيه می فرمايد:

«وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً»

همه نعمت های مادی و معنوی را در مسير شما قرار دادم. ولی اين نعمت مادی و معنوی با كوشش و تلاش به دست می آيد. بدون تلاش وفعاليت به هيچ چيزی نمی رسيم.

كامل بودن نعمت های مادی و معنوی

وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً»

______________________________
(1)- ابراهيم (14): 10؛ «آيا در خدا كه آفريننده آسمان ها و زمين است، شكی هست؟»

(2)- آل عمران (3): 6؛ «اوست كه شما را در رحم ها [یِ مادران ] به هر گونه كه می خواهد تصوير می كند.»

(3)- بقره (2): 22؛ «در حالی كه می دانيد [برای خدا در آفريدن و روزی دادن، شريك و همتايی وجود ندارد].»