تواضع و آثار آن، ص: 184
«ما حدّ التواضع» يا رسول الله! مرز تواضع چيست؟ می فرمايند: با هر كس ملاقات كردی، اول تو سلام كن، اين حدّ تواضع است.
قرآن مجيد می فرمايد: آيا سر تو با اين گونه راه رفتن، از قله های كوه بالاتر می رود، قدم های تو زمين مرا می شكافد؟ «1»
نصيحت پروردگار به موسی بن عمران عليه السلام
پروردگار چه نصيحت جالبی به موسی بن عمران عليه السلام دارد، «يا موسی انظر الی الارض» روی اين زمينی كه راه می روی، مرتب به زمين نگاه كن، «فانّها عن قريب قبرك» «2» به همين زودی زمين دهان باز می كند، خانواده و مردم عجله می كنند كه جنازه تو را در آن گودال بگذارند كه باد نكند و بوی جنازه مردم را اذيت نكند.
غافل از خدا روی مبلها می نشينيد، پا روی پا می گذاريد و مردم را به حساب نمی آوريد، گويا شما مردم را آفريده و روزی مردم را شما می دهيد.
روزگاری اين شعر بسيار زيبا در مجالس ما خوانده می شد، آن وقت كه تلويزيون نبود، پنجاه سال قبل راديو داشتند، مؤمن هايی كه راديو داشتند، آن را در كمد می گذاشتند، قفل می كردند و سر كار می رفتند، وقتی بر می گشتند، برای اذان، اخبار و سحر ماه رمضان راديو را روشن می كردند، مواظب بودند كه دست خانواده نيفتد كه با راديو معصيت كنند. اكنون كه زندگی مردم مملو از معصيت است. در آن زمان بر راديو، مجالس و مدّاح ها اشعار سعدی، سنايی، ابن يمين، نظامی و گاهی بعضی از غزليات حافظ و اشعار جلال الدين رومی حاكم بود.
اما اكنون دويست خط شعر خوانده می شود و هيچ گونه ارزشی ندارد. برای اهل بيت عليهم السلام شعر می خوانند، پايين ترين شعر و منحطترين شعر كه جز اينكه اين شعرها، دل اهل بيت عليهم السلام را بسوزاند، كار ديگری نمی كند.
يكی از اشعار در باب تواضع در كتاب «بوستان سعدی» است. كتابهای سعدی،
______________________________ (1)- اشاره است به سوره اسراء (17): 37؛ «وَ لا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّكَ لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَ لَنْ تَبْلُغَ الْجِبالَ طُولًا»
(2)- الكافی: 8/ 48، حديث 8 قسمتی از حديث موسی؛ «يَا مُوسَی انْظُرْ إِلَی الْأَرْضِ فَإِنَّهَا عَنْ قَرِيبٍ قَبْرُكَ وَ ارْفَعْ عَيْنَيْكَ إِلَی السَّمَاءِ فَإِنَّ فَوْقَكَ فِيهَا مَلِكاً عَظِيماً وَ ابْكِ عَلَی نَفْسِكَ مَا دُمْتَ فِي الدُّنْيَا وَ تَخَوَّفِ الْعَطَبَ وَالْمَهَالِكَ وَ لَاتَغُرَّنَّكَ زِينَةُ الدُّنْيَا وَ زَهْرَتُهَا وَ لَاتَرْضَ بِالظُّلْمِ وَ لَاتَكُنْ ظَالِماً فَإِنِّي لِلظَّالِمِ رَصِيدٌ حَتَّی أُدِيلَ مِنْهُ الْمَظْلُوم.»
