تواضع و آثار آن، ص: 421

ندارند.

بنابراين متواضعان عالم، گرچه يك نفر در كنار آنها نباشد و از نظر ظاهر تك و تنها باشند، در محاصره ياران بی ادبی هستند كه آن ياران بی ادب مرتب آنها را ياری می رسانند، لذا می بينيم هم در تاريخ و هم در اين روزگار، در مقابل هجوم پرفشار اين همه فساد، از مدار برنامه های الهی بيرون نمی روند. معلوم می شود ياری ياران نمی گذارد كه بيرون بروند، اگر از آن ياران دور و تنها بودند، با حمله اولين فساد، نابود می شدند.

اگر بخواهم همه ياران را از قرآن برای شما بيان كنم، در يك درس امكان ندارد، لكن آيات و روايات در اين زمينه بسيار زياد است، سه آيه را برای شما انتخاب كرده ام كه اين سه آيه به همديگر متصل است، خداوند متعال در اين آيات ياری اين ياران را به مردم متواضع بيان می كند، علاوه بر اينكه از توضيح هر سه آيه استفاده می كنيم متواضعان همرنگ آن ياران هستند و همين همرنگی باعث عشق و عامل ياری رساندن ياران به متواضعان است.

آيات در سوره مباركه غافر است. اين ياری دهندگان از قدرت بالايی برخوردار هستند؛ يعنی من فكر نمی كنم در عالم هستی، قوی تر از اين ياران در ذهن كسی بيايد.

معنای عرش

الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ» «1»

اولًا عرش چيست؟ كلمه عرش به فارسی؛ يعنی كرسی و تخت، خدا در سوره مباركه نمل می فرمايد:

«أَيُّكُمْ يَأْتِينِي بِعَرْشِها» «2»

______________________________
(1)- غافر (40): 7؛ «فرشتگانی كه عرش رای حمل می كنند.»

(2)- نمل (27): 38؛ «كدام يك از شما تخت او رای پيش از آنكه همگی به حالت تسليم نزد من آيند، برايم می آورد؟»