تواضع و آثار آن، ص: 313

«اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ» «1»

دو شب مانده به تمام شدن ماه رمضان، مثل مادر داغديده گريه كردند كه چرا ماه رمضان تمام می شود، نفهم ها می گويند: چرا ماه رمضان آمد؟

«هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ» «2»

نادان می گويد: چرا روزه بگيرم. چرا نماز بخوانم، چرا زكات بدهم؟ اما هيچ وقت أبی عبدالله نمی گويد: چون من حسينم و عزيز خدا هستم، پس هر چه از باغ های مدينه به دست می آورم، خودم و خانواده ام می خورم، اين كار را نمی كند، چون فهميده است، در زيارت ايشان می خوانيم،

«أشهد أنّك قد أقمت الصلاة و آتيت الزكاة»

چون می فهميد.

اسلام احترام زيادی به مردم فهميده گذاشته است، «3» تا جايی كه آمده اعلان كرده اگر از كوچه ای عبور می كنيد، خانه يك عالم ربّانی در يك كوچه هست، نگاه كردن به در خانه آن عالم ثواب دارد. اگر عالمی از كنار قبرستانی عبور كند، از اول قبرستان تا آخر، تا اين عالم در آنجا حركت می كند، خدا به احترام او عذاب را از كلّ اهالی قبرستان برمی دارد. همه اين ها به خاطر فهم، علم و معرفت، او می باشد.

وجود آداب نادرست در مجالس ختم

با يك دنيا تأسف ختم هايی كه برگزار می گردد به تدريج از عالم ربّانی خالی می شود. فقط يك خوش صدا قرآن و شعر می خواند و در اوج تعريف از ميّت و صاحب مرده ها مراسم برگزار می شود، بسياری از مرده ها را بی حساب و كتاب در جهنّم وارد می كنند، آيا قاری و خواننده خوش صدا ميت را به فردوس می برند،

______________________________
(1)- فاتحه (1): 6؛ «ما را به راهِ راست راهنمايی كن.»

(2)- زمر (39): 9؛ «آيا كسانی كه معرفت و دانش دارند و كسانی كه بی بهره از معرفت و دانش اند، يكسانند؟»

(3)- الكافی: 1/ 37- 39، حديث 1- 2؛ «عنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَالَ كَانَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام يَقُولُ إِنَّ مِنْ حَقِّ الْعَالِمِ أَنْ لَاتُكْثِرَ عَلَيْهِ السُّؤَالَ وَ لَاتَأْخُذَ بِثَوْبِهِ وَ إِذَا دَخَلْتَ عَلَيْهِ وَ عِنْدَهُ قَوْمٌ فَسَلِّمْ عَلَيْهِمْ جَمِيعاً وَ خُصَّهُ بِالتَّحِيَّةِ دُونَهُمْ وَ اجْلِسْ بَيْنَ يَدَيْهِ وَ لَاتَجْلِسْ خَلْفَهُ وَ لَاتَغْمِزْ بِعَيْنِكَ وَ لَاتُشِرْ بِيَدِكَ وَ لَاتُكْثِرْ مِنَ الْقَوْلِ قَالَ فُلَانٌ وَ قَالَ فُلَانٌ خِلَافاً لِقَوْلِهِ وَ لَاتَضْجَرْ بِطُولِ صُحْبَتِهِ فَإِنَّمَا مَثَلُ الْعَالِمِ مَثَلُ النَّخْلَةِ تَنْتَظِرُهَا حَتَّی يَسْقُطَ عَلَيْكَ مِنْهَا شَيْ ءٌ وَ الْعَالِمُ أَعْظَمُ أَجْراً مِنَ الصَّائِمِ الْقَائِمِ الْغَازِي فِي سَبِيلِ اللَّهِ.

ابِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَالَ مَا مِنْ أَحَدٍ يَمُوتُ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَحَبَّ إِلَی إِبْلِيسَ مِنْ مَوْتِ فَقِيهٍ.

عنْ أَبِي الْحَسَنِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ عليه السلام قَالَ مُحَادَثَةُ الْعَالِمِ عَلَی الْمَزَابِلِ خَيْرٌ مِنْ مُحَادَثَةِ الْجَاهِلِ عَلَی الزَّرَابِیِّ.»