تواضع و آثار آن، ص: 167

عشق خدا به يك ملت و جامعه بی سبب نمی باشد. رسول خدا صلی الله عليه و آله می فرمايد:

«ان الله لاينظر الی صوركم ولا الی اموالكم»

خدا نگاهی به ظاهر و مال شما ندارد:

«ولكن ينظر الی قلوبكم» «1» نگاه خدا به باطن شما است، وقتی باطن الهی باشد، پاك باشد و از رذائل پيراسته باشد، اين پاكی، سبب می شود كه پروردگار عالم به پاكان عشق بورزد و محبت كند. قومی را كه من می آورم و اين ملتی را كه آشكار می كنم، من عاشق آن قوم بعد از شما هستم.

«وَ يُحِبُّونَهُ»

آن ملت عاشق من هستند، به من محبت دارند، اين عشق دو طرفه است. چون عشق يك طرفه باعث زحمت است. اگر كسی عاشق باشد ولی معشوق او را دوست نداشته باشد، فضای زندگی برای او تاريك می شود، اما وقتی عاشق بداند و ببيند كه معشوق هم به او عشق می ورزد، زندگی، فضا، خوراك، خواب و رفت و آمد يك معنای ديگر برای عاشق دارد؛ يعنی هنگامی كه عاشق مشاهده می كند معشوق به او ارادت دارد، همه چيز را زيبا می بيند.

علامت سوم: تواضع

در آن ملت و جامعه تواضع وجود دارد.

«أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِينَ» «3»

______________________________
(1)- مستدرك الوسائل: 11/ 264، حديث 12951؛ «وَ قَالَ صلی الله عليه و آله يَا أَبَا ذَرٍّ مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَكُونَ أَكْرَمَ النَّاسِ فَلْيَتَّقِ اللَّهَ يَا أَبَا ذَرٍّ أَحَبُّكُمْ إِلَی اللَّهِ جَلَّ ثَنَاؤُهُ أَكْثَرُكُمْ ذِكْراً لَهُ وَ أَكْرَمُكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ لَهُ وَ أَنْجَاكُمْ مِنْ عَذَابِ اللَّهِ أَشَدُّكُمْ خَوْفاً لَهُ يَا أَبَا ذَرٍّ إِنَّ الْمُتَّقِينَ الَّذِينَ يَتَّقُونَ اللَّهَ مِنَ الشَّيْ ءِ لَايُتَّقَی مِنْهُ خَوْفاً مِنَ الدُّخُولِ فِي الشُّبْهَةِ إِلَی أَنْ قَالَ يَا أَبَا ذَرٍّ إِنَّ اللَّهَ لَايَنْظُرُ إِلَی صُوَرِكُمْ وَ لَاإِلَی أَمْوَالِكُمْ وَ لَكِنْ يَنْظُرُ إِلَی قُلُوبِكُمْ وَ أَعْمَالِكُمْ يَا أَبَا ذَرٍّ إِنَّ التَّقْوَی هَاهُنَا وَ أَشَارَ بِيَدِهِ إِلَی صَدْرِهِ الْخَبَرَ.»

و نيز در بحار الأنوار: 67/ 248، باب 54؛ «وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله عليه و آله إِنَّ اللَّهَ لَايَنْظُرُ إِلَی صُوَرِكُمْ وَ أَعْمَالِكُمْ وَ إِنَّمَا يَنْظُرُ إِلَی قُلُوبِكُم.»

(2)- بابا طاهر عريان.

(3)- مائده (5): 54؛ «در برابر مؤمنانْ فروتن اند، و در برابر كافرانْ سرسخت و قدرتمندند.»