تواضع و آثار آن، ص: 237
و به مدين می فرستد. ده سال چوپان گله می شود و با حيوانات سر و كار پيدا می كند، حيواناتی كه در بيابان فرار می كنند، حضرت موسی عليه السلام به دنبال حيوان فراری می رود و بعد گوسفند فراری را در آغوش می گيرد و نوازش می كند.
خدا پيامبران را در برابر برنامه های رشد دهنده فروتنی قرار می داد، تا با قبول همه ارزش های الهی، پيغمبر شوند و در ميان مردم دين را به گونه ای ابلاغ نمايند كه مردم دين را در عمل و اخلاق انبيا بيابند.
اخلاق و تواضع پيامبر صلی الله عليه و آله
پيغمبر عظيم الشأن اسلام صلی الله عليه و آله هم مدتی گوسفند چران بودند، دايه ای كه برای او انتخاب كردند، گوسفند دار و روستايی بود؛ يعنی پيغمبر صلی الله عليه و آله را به ده فرستاد، تا در ميان مردمی كه هيچ تكبّر و استكباری نداشتند، زندگی كند و بعد هم او را به طرف گوسفند چرانی كشانيد و حالات عجيبی را برای او ايجاد كرد، كه در مسأله اخلاق، خداوند در قرآن مجيد اين آيه را نازل كرد:
«إِنَّكَ لَعَلی خُلُقٍ عَظِيمٍ» «1»
حرف «علی» در ادبيات عرب به معنی استعلاء آمده است. معنی استعلاء يعنی چه؟ معمولًا اين گونه ترجمه كرده اند كه تو بر اخلاق بزرگی قرار داری، اما با توجه به معنای استعلاء كه در حرف «علی» در ادبيات عرب لحاظ شده است، معنای آن اين می شود كه تو بر بلندای خلق عظيمی قرار داری؛ يعنی بالاتر از اين اخلاق وجود ندارد. كسی به دنيا نخواهد آمد كه فروتنی او از تو بيشتر باشد. تو در قله فروتنی، مهرورزی، گذشت، عفو و ارزش های اخلاقی قرار داری.
«إِنَّكَ لَعَلی خُلُقٍ عَظِيمٍ»
خداوند در قرآن می فرمايد:
______________________________ (1)- قلم (68): 4؛ «و يقيناً تو بر بلندای سجايای اخلاقی عظيمی قرار داری.»
