تواضع و آثار آن، ص: 138

«انّی لاشمُّ رائحةَ الرحمن من جانب اليمن» «1» بوی خدا از جانب يمن می آيد. گفتند: يك شتر چران می خواست تو را ببيند، می گفت: مادرم فقط نصف روز اجازه ماندن در مدينه را داد، پيغمبر صلی الله عليه و آله آهی كشيد و فرمود: عجب رغبت و اشتياقی به قيافه تو دارم، و الّا در باطن كه با هم هستيم.

تواضع در فرهنگ پيامبر اسلام صلی الله عليه و آله

گفت: من در جستجوی معنويت می باشم تا در بالاترين جايگاه انسانی و الهی قرار بگيرم، بالاخره از طريق فرهنگ پيغمبر عظيم الشأن اسلام صلی الله عليه و آله و قرآن اين رفعت را در تواضع يافتم.

«طلبت الرفعة فوجدتها فی التواضع»

يك رشته تواضع، تواضع به پروردگار است و فروتنی، نسبت به مردم مؤمن و مسلمان می باشد:

«وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ» «2»،

از آثار تواضع به خدا، پذيرفتن همه اوامر حق و ضدّ شيطان حركت كردن است.

تكبر ورزيدن شيطان

وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبی وَ اسْتَكْبَرَ وَ كانَ مِنَ الْكافِرِينَ» «3»

شيطان امتناع كرد و تكبر ورزيد و از ناسپاسان شد، آن كسی كه در برابر پروردگار تواضع ندارد، زمين گير است، نمی تواند بالا برود و به رفعت برسد، نمی تواند به

______________________________
(1)- مجموعة ورام: 1/ 154؛ «و أن أويس القرني كان يظن أهله أنه مجنون لكثرة عبادته و تضييقه علی نفسه في المطعم فبنوا له بيتا علی، باب دورهم فكان يأتي عليهم السنة و السنتان لا يرون له وجها و كان يخرج أول ء الآخرة حتی أن رسول الله صلی الله عليه و آله قال إني لأجد نفس الرحمن من جانب اليمن.»

و نيز در بحار الأنوار: 42/ 155، باب 124؛ حديث 22؛ «رُوِيَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله عليه و آله أَنَّهُ كَانَ يَقُولُ تَفُوحُ رَوَائِحُ الْجَنَّةِ مِنْ قِبَلِ قَرَنٍ وَا شَوْقَاهْ إِلَيْكَ يَا أُوَيْسُ الْقَرَنِيُّ أَلَا وَ مَنْ لَقِيَهُ فَلْيُقْرِئْهُ مِنِّي السَّلَامَ فَقِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَنْ أُوَيْسٌ الْقَرَنِيُّ فَقَالَ صلی الله عليه و آله إِنْ غَابَ عَنْكُمْ لَمْ تَفْتَقِدُوهُ وَ إِنْ ظَهَرَ لَكُمْ لَمْ تَكْتَرِثُوا بِهِ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ فِي شَفَاعَتِهِ مِثْلُ رَبِيعَةَ وَ مُضَرَ يُؤْمِنُ بِي وَ لَايَرَانِي وَ يُقْتَلُ بَيْنَ يَدَيْ خَلِيفَتِي أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليه السلام فِي صِفِّينَ.»

(2)- اسراء (17): 24؛ «و برای هر دو از روی مهر و محبت، بال فروتنی فرود آر.»

(3)- بقره (2): 34؛ «و [ياد كن ] هنگامی كه به فرشتگان گفتيم: به آدم سجده كنيد، [پس ] سجده كردند مگر ابليس كه سر پيچيد و تكبّر ورزيد و از كافران شد.»