معنای خشوع

در پيوند با خدا خود را بنده و در پيوند با مردم، طبق آيات و روايات، خود را برادر و خادم مردم می داند. اين حالت در وجود يك انسان، اولين محصول و شجره طيّبه اش خشوع است. خشوع يعنی چه؟ يعنی سربه زير بودن و خود را به حساب نياوردن، اين را كه عرض می كنم طبق يكی از آيات قرآن كريم می باشد، خشوع يعنی از هر نوع بازيگری نسبت به خدا و خلق خدا سالم بودن است.

خداوند قرآن مجيد می فرمايد:

«الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ» «1»

وقتی از معصوم می پرسند خشوع يعنی چه؟ می فرمايد: در نماز همه حواس خود را متوجه خدا كند، «2» با انگشتر، تسبيح، لباس، چشم و انگشت های خود بازی نكند. معلوم می شود به نظر اوليای خدا، خشوع يعنی سالم بودن از بازيگری ها. چه بازيگری نسبت به پروردگار، كه نفاق است و چه با شخصيت، آبرو، مال، خواسته ها و رأی مردم بازيگری كند، كه اين موارد پستی و زشتی است.

پروردگار همه چيز مردم را در چارچوب انسانيت، محترم دانسته است، خدا رأی مردم را محترم می داند، اگر رأی مردم را محترم نمی دانست، دستور وجوب را به پيغمبر صلی الله عليه و آله كه عالم ترين و داناترين بود، نمی داد.

«وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ» «3»

در امور زندگی، كشور و در امور اجتماعی با مردم مشورت كن، يعنی رأی مثبت مردم، نزد من محترم است، وقتی به يك برنامه ای رأی دادند، رأی آنها را فراموش

______________________________
(1)- مؤمنون (23): 2؛ «آنان كه در نمازشان [به ظاهر] فروتن [و به باطن با حضور قلب ] اند.»

(2)- الكافی: 3/ 300، حديث 3؛ «الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَالَ إِذَا كُنْتَ دَخَلْتَ فِي صَلَاتِكَ فَعَلَيْكَ بِالتَّخَشُّعِ وَ الْإِقْبَالِ عَلَی صَلَاتِكَ فَإِنَّ اللَّهَ عز و جل يَقُولُ الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ.»

(3)- آل عمران (3): 159؛ «و در كارها با آنان مشورت كن.»