تواضع و آثار آن، ص: 420

تنها می مانند ممكن است تلخی و زيان اين تنهايی را در دنيا حس نكنند، به خاطر اينكه تعدادی اطرافشان هستند و آنها را از تنهايی ظاهر در می آورند، مانند، خانواده و دوستانی كه هم اخلاق آنها می باشند. هنگامی كه بيداران به اين افراد نگاه می كنند، كاملًا حس می كنند كه اينها با وجود داشتن خانواده و اطرافيان باز هم تنها هستند. اين نگاه را از آيات سوره تغابن پيدا كرده اند كه پروردگار می فرمايد:

«إِنَّ مِنْ أَزْواجِكُمْ وَ أَوْلادِكُمْ عَدُوًّا لَكُمْ» «1»

خيال نكنند كه با داشتن فرزندان و خانواده يار و ياور دارند، آنها دشمن دارند و دشمنی كه در آستين خود، پرورش داده اند.

بايد به اين نكته توجه كرد كه می فرمايد: «مِنْ أَزْواجِكُمْ» بعضی از همسران و فرزندان، به طور يقين دشمن آنها هستند، اين دشمنی به گونه ای نيست كه بتوانند آن را حس كنند. خدا در قرآن می فرمايد: به شكلی اين مرد را محاصره می كنند كه نتواند اين محاصره را بشكند و به سوی خدا، كار خير و عمل صالح حركت كند، آنها خيال می كنند تنها نيستند، ولی تنهای تنها هستند.

تواضع ريشه رسيدن به مقامات معنوی

انسان هايی كه مورد ياری، اوليای الهی از جانب پروردگار هستند، اگر در آيات و روايات دقّت شود، متواضعان هستند كه با تواضع خود نسبت به پروردگار نرمی نشان داده اند و برنامه های حضرت حق را پذيرفته و قبول كرده اند. تكبّر نكردند و بعد از پذيرفتن هم به اجرا گذاشتند؛ يعنی به هر جايی از مقامات الهيّه كه رسيدند، ريشه اين رسيدن آنها تواضع بوده است، و همچنين به عباد خدا هم تواضع می كنند. اينها يارانی دارند كه اين ياران به طور پيوسته به آنها ياری می دهند و اين ياری دادن هم بر آنها واجب است، حقّ تعطيل كردن اين ياری دادن را

______________________________
(1)- تغابن (64): 14؛ «به راستی برخی از همسران و فرزندانتان [به علت بازداشتن شما از اجرای فرمان های خدا و پيامبر] دشمن شمايند.»