تواضع و آثار آن، ص: 340

اكثر مردم پول امام عصر عليه السلام را نمی دهند، كسانی كه پرداخت می كنند، نزد مرجع تقليد می روند، گردن كج می كنند، كاسبی رونق نداشته، در انتقال دولت به دولت همه چيز ما به هم ريخته است، می گويند: مقداری از آن را به ما ببخشيد.

اگر به تخته قابليت ذاتی نداده بودند، يك پنجره چهارسانتی در اين دنيا پيدا نمی شد. پس به نجار فاعل عالم می گويند، وقتی فاعل هنرمند نقشی را می زند و ترسيمی را به وجود می آورد، ترسيم فعلی و عملی است، ولی هنر نقاش با قابليت ذاتی تخته به هم گره دارد، اگر قابليت در تخته نباشد نجّار اصلًا به وجود نمی آمد، يا اگر قابليت را از تخته ها بگيرند، كل نجارها بيكار می شوند، بايد شغل عوض كنند.

خلاقيت كمال الملك

كمال الملك غفاری يك نقاشِ بسيار هنرمند ايرانی است كه برای قاجاريه كار می كرد و بعد كه قاجاريه منقرض شدند، رضاخان تحمل اين هنرمند كم نظير را نداشت، او را به نيشابور تبعيد كرد و در همانجا رحلت كرد.

هر نوكر استعماری اين گونه می باشد. استعمارگران دائم نقاش های پانصد سال قبل خود را به رخ دنيا می كشند، هر سال قيمت تابلوهای آنها را بالا می برند، نوكرهايی در كشورها مختلف قرار می دهند، يكی از اهداف آنها اين است كه عالمان و هنرمندان را سرزنش كنند، مسائل حقيقی را تعطيل كنند، با دوز و كلك بازار آنها گرم شود، اخلاق مردم را فاسد كنند، كار آنها اين گونه است.

كمال الملك نقاش بسيار قابل و كاملی بود، نقاش فاعلی بود، وقتی نقش را می كشيد مانند اين بود كه انسان طبيعت را نگاه می كند، كجا نقاشی می كرد؟ روی صفحه ای كه قابليت آن را داشت، روی آب كه نقاشی نمی كرد، آب كه قابليت پذيرش نقش را ندارد، روی ديوار، پارچه مخصوص، در و پنجره نقاشی می كرد،

______________________________
(1)- محمد غفاری (منسوب به ابوذر غفاری) ابن ميرزا بزرگ كاشانی، از مفاخر هنر نقاشی ايران ولادت در قريه كله (كاشان) 1264 ه. ق- وفات در نيشابور 27 مرداد ماه 1319 ه. ش. وی پس از طی تحصيلات مقدماتی در كاشان به تهران عزيمت كرد و در مدرسه دارالفنون به كسب دانش پرداخت و در نقاشی كه هنر مورد علاقه اش بود به موفقيت های بزرگی نايل آمد.

محمد غفاری به دربار ناصرالدين شاه راه يافت و مدتها در كاخ گلستان به تهيه تابلوها و ايجاد آثار نفيس پرداخت و بر اثر استعداد شگرفی كه از خود نشان داد در سال 1310 (ه. ق) به لقب كمال الملك مفتخر گرديد. كمال الملك با هزينه شخصی به اروپا مسافرت كرد و پس از سه سال مطالعه در آثار نقاشان اروپا به ايران برگشت. وی در سال 1329 ه. ق مدرسه صنايع مستظرفه را در تهران افتتاح كرد و در آن مدرسه شاگردان هنرمندی پرورش داد، در سال 1307 ه. ش از كار كناره گرفت و به ملك شخصی خود حسين آباد نيشابور رفت و تا آخر عمر به انزوا گذرانيد و در آن جا از يك چشم نابينا شد.

مدفن وی در جوار آرامگاه شيخ عطار در نيشابور است. از آثار مهم او تابلوهای «يهودی فالگير بغدادی»، «زرگر بغدادی و شاگردانش»، «ميدان كربلا»، «عرب خوابيده»، «صورت سردار اسعد بختياری»، «صورت خود نقاش»، «نوازندگان دربار قاجار»، «شكارچی»، «باغچه و حوض كاخ گلستان» را بايد بام برد.