تواضع و آثار آن، ص: 326
در روزگار قديم اين رباعيات را بلد بودند، همه اين اشعار، حكيمانه و عالمانه است.
رسول خدا صلی الله عليه و آله می فرمايد: در قيامت اولين دادگاهی كه انسان را می برند. در اين دادگاه از او سؤال می كنند:
«عن عمرك فيما أفنيت» «1» آن مقدار زمانی كه به تو داده ايم، در كجا صرف كرده ای؟ آيا ارزش دارد كه انسان به خاطر شكم و شهوت آخرت خود را فنا كند؟ همه عمر خود را در راه شكم و شهوت حرام سپری كنند، اروپا و آمريكا برای ما فرهنگ سازی می كنند. من ميلياردها چرخ را در اين عالم گرداندم، اما انسان از اين لحظات استفاده نكرده است.
سؤال و جواب در روز قيامت
عمر خود را در كجا هزينه كرده ايد؟ در آن دادگاه شما دو سه جواب منطقی می دهيد، می گوييد: خدايا مقداری از آن را هزينه كسب حلال كرديم، می گويند كاری به آن مقدار نداريم، مقداری را در عبادت هزينه كرديم، می گويند: اين عبادت بسيار ارزش دارد. مقداری از عمر خود را برای اهل بيت عليهم السلام كرده ام، می گويند: بسيار پرقيمت خرج شده است.
ديگر جوابی برای گفتن ندارم، هفتاد سال را اين گونه خرج كرده ام. قيامت پنجاه دادگاه دارد، بعد ما را برای دادگاه دوم می برند، با اين جواب ها ما به دادگاه دوم نمی رسيم، بعد از اين دادگاه به ما چه می گويند؟
می گويند: قبل از بهشت پيغمبر صلی الله عليه و آله و علی عليه السلام منتظر تو هستند، جام آبی از حوض كوثر برای تو آماده كرده اند. اين آب را برای چه قبل از بهشت به ما
______________________________ (1)- تحف العقول: 249؛ «و روي عن الإمام سيد العابدين علي بن الحسين عليه السلام موعظته عليه السلام لسائر أصحابه و شيعته و تذكيره إياهم كل يوم جمعة أيها الناس اتقوا الله و اعلموا أنكم إليه راجعون فتجد كل نفس ما عملت من خير محضرا و ما عملت من سوء تود 000 قبض الملك روحك و صيرت إلی قبرك وحيدا فرد إليك روحك و اقتحم عليك ملكاك منكر و نكير لمساءلتك و شديد امتحانك ألا و إن أول ما يسألانك عن ربك الذي كنت تعبده و عن نبيك الذي أرسل إليك وعن دينك الذي كنت تدين به و عن كتابك الذي كنت تتلوه و عن إمامك الذي كنت تتولاه و عن عمرك فيما أفنيت و عن مالك من أين اكتسبته و فيما أنفقته.»
