تواضع و آثار آن، ص: 41

قناعت مرحوم شيخ انصاری

روزی هم درس شيخ انصاری در نجف به شيخ گفت: ما مانند تو درس نخوانديم و استاد نديديم، شيخ فرمود: چرا؟ او گفت: پس تو چرا شيخ انصاری شدی و ما مانديم، شما جاده را رفتی و ما مانديم، شما صاحب بيان، مرجعيت، تأليف و نورانيت باطن شدی و ما بی بهره مانديم. ايشان فرمودند: يك روز در كاشان می خواستيم ناهار بخوريم، پول هر دو نفر ما به اندازه خريد يك نان بود، بيشتر هم نداشتيم، جنابعالی به من فرموديد: اين عطّارها و بقّال های نزديك مدرسه، ما را می شناسند، برای ما احترام قائل هستند، نسيه هم به ما می دهند. من نمی توانم نان خالی بخورم، می خواهم حلوا و ارده كاشان نسيه كنم. من به تو گفتم به همين نان خالی قناعت كن.

نه اينكه نخور؛ يعنی از آن چيزی كه اضافه تر است نخور، نيازی هم به نسيه نداريم. تو قبول نكردی، رفتی و حلوا را نسيه كردی و آوردی، من حتی لبه نانی كه حلوا به آن ماليده شده بود، نخوردم، ما نخورديم و شيخ انصاری شديم، تو خوردی و هيچ چيزی نشدی.

روزه به انسان زمينه می دهد و او را برای كسب تعليمات الهی يا الهامی مستعدّ می كند. نمونه تعليمات الهی را می توان در مساجد و مجالس مشاهده كرد، كه مردم با داشتن ضعف، گرسنگی، تشنگی، گرما و ترافيك سنگين شهر و راه های دور به مساجد می آيند، روزه به آنها حوصله، شوق و توفيق می دهد، از گوشه و كنار شهر می آيند و دو ساعت از وقت خود را برای تعليمات الهی صرف می كنند و هر روز عالم تر از ديروز از مسجد بيرون می روند و يقيناً شما در قيامت، صف دوم قرار

______________________________
(1)- سعدی شيرازی