تواضع و آثار آن، ص: 236

بقره آمده است،

«وَ اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ» «1»

از روزه و نماز كمك بگيريد،

«وَ إِنَّها لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِينَ»

كسانی كه در وجود خود سنگينی كنند، كبر دارند، پذيرفتن روزه و نماز، برای آنها بسيار سنگين است، بنابراين بين آنها و روزه و نماز آشتی برقرار نمی شود. «إِلَّا عَلَی الْخاشِعِينَ» ولی كسانی كه از نرمی و تواضع بالايی برخوردار هستند، با نماز و روزه يك آشتی دائمی و رابطه هميشگی برقرار می كنند. ممكن است كه اين دو حالت، از هنگامی كه انسان به دنيا می آيد، مايه اش در وجود انسان وجود داشته باشد، بر پدران و مادران، معلمان و اساتيد داشگاه و كسانی كه عهده دار تربيت مردم و جامعه هستند، سنگينی را از روح انسان ها علاج كنند، و آسانی، سبكی و راحت بودن در مقابل ارزش ها را در روح انسان تقويت كنند، كه وقتی بچه به تكليف رسيد، قبول تكاليف الهيه برای او سنگين نباشد، يا وقتی وارد جامعه شد، قبول ارزش ها و عمل به قوانين برای او سنگين نباشد؛ زيرا قبول نكردن ارزش ها و تكاليف بنا به آيات قرآن كريم و روايات، دليل بر بيماری باطنی و روگردانان از حقّ و ارزش ها است.

تواضع؛ مقدمه رسيدن به نبوت

ممكن است به همين خاطر باشد كه پروردگار مهربان عالم، همه انبيای خود را قبل از رسيدن به نبوت، به چنين فضايی هدايت كرده است. حضرت موسی بن عمران عليه السلام می خواهد روزی كليم الله و اولوا العزم شود، لذا زمينه را به گونه ای فراهم می كند كه او را از دربار و ميان مردم متكبّر و فرعون صفت مصر جدا نمايد

______________________________
(1)- بقره (2): 45؛ «از صبر و نماز [برای حل مشكلات خود و پاك ماندن از آلودگی ها و رسيدن به رحمت حق ] كمك بخواهيد و بی ترديد اين كار جز بر كسانی كه در برابر حق قلبی فروتن دارند دشوار و گران است.»