تواضع و آثار آن، ص: 99

الحمدلله رب العالمين و صلّی الله علی جميع الانبياء والمرسلين

و صلّ علی محمد و آله الطاهرين.

مجموعه اعمالی كه از انسان ظهور پيدا می كند، چه عبادت حق باشد و چه خدمت به خلق، و چه به كارگرفتن حسنات اخلاقی در روابط مردم با يكديگر، هنگامی است كه صورت عمل، با طرح و نقشه حق هماهنگ باشد؛ يعنی با برنامه های فقهی برابری كند، فقهی كه در بيش از پانصد آيه قرآن مطرح است، و نزديك به هشتاد و دو عنوان فقهی در كتب فقهای بزرگ مطرح است. باطن عمل هم با نيت خالص و فی سبيل الله صورت بگيرد و نهايتاً عمل، عملی باشد كه با پروردگار عالم معامله شود، اين عمل از نظر دين، عمل كامل و جامع است، آن كسی كه اين عمل را انجام می دهد، يقيناً تكليف الهی خود را ادا كرده است، و از نظر فقهی تكليفی برعهده او نيست، كه فردای قيامت از او بخواهند و دادگاهی برای او تشكيل دهند.

دين الهی بر عهده او بوده و به تعبير عالمانه، حقّ اولوهيت و ربوبيتی كه از جانب پروردگار به عهده او بوده به عنوان عبد، ادا كرده است. اين عمل ادا شده، در منزل ديگری قرار می گيرد كه قرآن كريم از آن منزل، به منزل قبول تعبير كرده است.