عقل: محرم راز ملكوت، ص: 187

رمضان، اين خطبه را برای مردم توضيح می دادم كه مجموعا حدود 210 شب و 210 ساعت شد. بااين حال، تازه به ويژگی ششم اين خطبه رسيده بودم و هشتاد و چهار ويژگی ديگر همچنان باقی مانده بود. بعد هم نمی دانم به چه علت آن بحث رها شد و ادامه پيدا نكرد!

اين را هم بگويم كه لازم است هر شيعه ای تا فرصت زندگی باقی است، اگر همه نهج البلاغه را نمی خواند، لااقل اين خطبه را ببيند و اگر متن عربی آن را نمی فهمد از ترجمه های فارسی اين كتاب استفاده كند. [5]

حضرت در مقدمه اين خطبه، كه به خطبه متقين معروف است، درباره بدهی های انسان به پروردگارچه آن ها را بپردازد و چه نپردازد- توضيحاتی داده اند كه بسيار مفيد است. همه می دانند كه از زمان حضرت آدم تاكنون تعداد بسيار زيادی از مردم حق خدا را ادا نكردند و بدهی خود را به پروردگار نپرداختند. عده بسيار كمی هم از عهده اين مهم بر آمدند و اين حق را ادا كردند كه البته، تعدادشان خيلی كم است، هميشه هم كم بوده كم هم خواهد ماند.

اما پاسخ آن پرسش. امام می فرمايد:

«أما بعد، فإن اللّه سبحانه و تعالی خلق الخلق حين خلقهم غنيا عن طاعتهم، آمنا من معصيتهم، لانه لا تضره معصية من عصاه و لا تنفعه طاعة من أطاعه».

اما بعد، خدای سبحان آن گاه كه به آفرينش خلق دست يازيد، هم از طاعتشان بی نياز بود و هم از عصيانشان مصون. چرا كه نه گناه گناهكاران زيانش رساند و نه فرمانبری فرمانبران سوديش ارزانی دارد.

يعنی كسی كه بدهی خود را به خدا بپردازدمراد از بدهی بندگان به خدا واجبات و فرائض است، چه واجباتی مثل نماز و روزه و حج كه فقط با بدن و نيت سروكار دارد، و چه واجبات مالی مثل خمس و زكات و انفاق، و چه واجبات گروهی مثل حق مردم و حق زن و بچه-