تواضع و آثار آن، ص: 139

مقامات بلند انسانی و ملكوتی برسد.

«فَاخْرُجْ مِنْها فَإِنَّكَ رَجِيمٌ* وَ إِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ إِلی يَوْمِ الدِّينِ» «1»

با عصبانيت به پروردگار گفت: مرا بيرون كردی؟

«فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ» «2»

اين زهر تكبر را در همه بندگانت می ريزم كه در برابر دستورهايت شاخ و شانه بكشند. وقتی تو انسان را به عبادت امر كنی، آنها می گويند: امر تو را اطاعت نمی كنيم، نماز نمی خوانيم، روزه نمی گيريم و حجاب را رعايت نمی كنيم، حرمت ربا و معاصی را قبول نداريم، آنها را وادار می كنم كه امر تو را اطاعت نكنند.

پروردگار آرام به او فرمود:

«لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْكَ وَ مِمَّنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ أَجْمَعِينَ» «3»

من هم هفت طبقه جهنّم را فقط از تو و كسانی كه مانند تو دچار تكبّر در برابر من می شوند، پر می كنم. هر كس را كه می خواهی گمراه كن. هر كس به گمراهی تو گوش دهد، حزب و جزء تو می شود، معنای تكبر را به آرامی به خانواده، دوستان و به مردم بگوييد، كه تكبر در برابر دعوت خدا و خواسته های خدا، باعث خروج از مقام و لعنت ابدی و دوزخ هميشگی است.

طلبتُ الرفعةَ فوجدتها فی التواضع» «4» بعضی از انسان ها در نهايت تواضع و فروتنی بودند و از اين نردبان به اوج رفعت انسانی رسيدند.

______________________________
(1)- حجر (15): 34- 35؛ «از اين [جايگاه والا كه مقام مقربان است ] بيرون رو كه رانده شده ای* و بی ترديد تا روز قيامت لعنت بر تو خواهد بود.»

(2)- ص (38): 82؛ «به عزتت سوگند همه آنان را گمراه می كنم.»

(3)- ص (38): 85؛ «بی ترديد دوزخ را از تو و آنان كه از تو پيروی كنند، از همگی پر خواهم كرد.»

(4)- اين روايت به نقل از اويس قرنی يافت نشد بلكه در كتب روايی به صورت ذيل آمده است:

مستدرك الوسائل: 12/ 173، حديث 13810؛ معارج الاصول الی معرفة آل الرسول: 54؛ «مَجْمُوعَةُ الشَّهِيدِ، رَحْمَةُ اللَّهِ عَلَيْهِ رُوِيَ عَنْ مَوْلَانَا جَعْفَرٍ الصَّادِقِ عليه السلام أَنَّهُ قَالَ طَلَبْتُ الْجَنَّةَ فَوَجَدْتُهَا فِي السَّخَاءِ وَ طَلَبْتُ الْعَافِيَةَ فَوَجَدْتُهَا فِي الْعُزْلَةِ وَ طَلَبْتُ ثِقْلَ الْمِيزَانِ فَوَجَدْتُهُ فِي شَهَادَةِ أَنْ لَاإِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ طَلَبْتُ السُّرْعَةَ فِي الدُّخُولِ إِلَی الْجَنَّةِ فَوَجَدْتُهَا فِي الْعَمَلِ لِلَّهِ تَعَالَی وَ طَلَبْتُ حُبَّ الْمَوْتِ فَوَجَدْتُهُ فِي تَقْدِيمِ الْمَالِ لِوَجْهِ اللَّهِ وَ طَلَبْتُ حَلَاوَةَ الْعِبَادَةِ فَوَجَدْتُهَا فِي تَرْكِ الْمَعْصِيَةِ وَ طَلَبْتُ رِقَّةَ الْقَلْبِ فَوَجَدْتُهَا فِي الْجُوعِ وَ الْعَطَشِ وَ طَلَبْتُ نُورَ الْقَلْبِ فَوَجَدْتُهُ فِي التَّفَكُّرِ وَ الْبُكَاءِ وَ طَلَبْتُ الْجَوَازَ عَلَی الصِّرَاطِ فَوَجَدْتُهُ فِي الصَّدَقَةِ وَ طَلَبْتُ نُورَ الْوَجْهِ فَوَجَدْتُهُ فِي صَلَاةِ اللَّيْلِ وَ طَلَبْتُ فَضْلَ الْجِهَادِ فَوَجَدْتُهُ فِي الْكَسْبِ لِلْعِيَالِ وَ طَلَبْتُ حُبَّ اللَّهِ عز و جل فَوَجَدْتُهُ فِي بُغْضِ أَهْلِ الْمَعَاصِي وَ طَلَبْتُ الرِّئَاسَةَ فَوَجَدْتُهَا فِي النَّصِيحَةِ لِعِبَادِ اللَّهِ وَ طَلَبْتُ فَرَاغَ الْقَلْبِ فَوَجَدْتُهُ فِي قِلَّةِ الْمَالِ وَ طَلَبْتُ عَزَائِمَ الْأُمُورِ فَوَجَدْتُهَا فِي الصَّبْرِ وَ طَلَبْتُ الشَّرَفَ فَوَجَدْتُهُ فِي الْعِلْمِ وَ طَلَبْتُ الْعِبَادَةَ فَوَجَدْتُهَا فِي الْوَرَعِ وَ طَلَبْتُ الرَّاحَةَ فَوَجَدْتُهَا فِي الزُّهْدِ وَ طَلَبْتُ الرِّفْعَةَ فَوَجَدْتُهَا فِي التَّوَاضُعِ وَ طَلَبْتُ الْعِزَّ فَوَجَدْتُهُ فِي الصِّدْقِ وَ طَلَبْتُ الذِّلَّةَ فَوَجَدْتُهَا فِي الصَّوْمِ وَ طَلَبْتُ الْغِنَی فَوَجَدْتُهُ فِي الْقَنَاعَةِ وَ طَلَبْتُ الْأُنْسَ فَوَجَدْتُهُ فِي قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ وَ طَلَبْتُ صُحْبَةَ النَّاسِ فَوَجَدْتُهَا فِي حُسْنِ الْخُلُقِ وَ طَلَبْتُ رِضَی اللَّهِ فَوَجَدْتُهُ فِي بِرِّ الْوَالِدَيْنِ.»