عقل: محرم راز ملكوت، ص: 105

پی نوشت

[ (1). الامالی، شيخ طوسی، ص 583؛ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحديد، ج 13؛ ص 211، بحار الانوار، ج 38؛ ص 224: «... ثم تكلم رسول اللّه صلی اللّه عليه و آله فقال: «يا بنی عبد المطلب إنی و اللّه ما أعلم شابا فی العرب جاء قومه بأفضل مما جئتكم به، إنی قد جئتكم بخير الدنيا و الآخرة، و قد أمرنی اللّه تبارك و تعالی أن أدعوكم، فأيكم يؤازرنی علی أمری علی أن يكون أخی و وصيی و خليفتی فيكم؟ فأحجم القوم عنها جميعا».]

[ (2). نساء، 81: «و يقولون طاعة فإذا برزوا من عندك بيت طائفة منهم غير الذی تقول و اللّه يكتب ما يبيتون فأعرض عنهم و توكل علی اللّه و كفی باللّه وكيلا».]

[ (3). البته، همه اين آيات درباره پيامبر نيست). نحل، 101: «و إذا بدلنا آية مكان آية و اللّه أعلم بما ينزل قالوا إنما أنت مفتر بل أكثرهم لا يعلمون»؛ ص، 4: «و عجبوا أن جاءهم منذر منهم و قال الكافرون هذا ساحر كذاب»؛ قمر، 9: «كذبت قبلهم قوم نوح فكذبوا عبدنا و قالوا مجنون و ازدجر».]

[ (4). بلال حبشی، از نخستين گروندگان به اسلام، اولين مؤذن، خادم و صحابی پيامبر (ص) است. از زندگی او پيش از گرويدن به اسلام اطلاعی در دست نيست، جز آن كه برخی از منابع او را، بی آن كه از پدرش ياد كنند، از زادگان مولدان بنی جمح، و مادرش حمامه جمامه بايد تصحيف حمامه باشدرا كنيز يكی از اينان دانسته اند.

در منابع ديگر، او را بلال ابن رباح، و پدرش را از اسيران حبشی خوانده اند. بلال را گاه به مادرش نيز نسبت داده، و او را بلال بن حمامه ناميده اند. كنيه بلال را هم به اختلاف، ابو عبد اللّه، ابو عبد الكريم و ابو عمر آورده اند. از آنجا كه گفته اند بلال همسن ابو بكر بوده، بايد در سالزاد او، يعنی سال سوم عام الفيل، به دنيا آمده باشد.

بلال مقارن بعثت پيامبر (ص) از بردگان امية بن خلف بود و آن گاه كه اسلام آورد و آن را آشكار كرد، چون مردی فرودست بود و قبيله و خاندانی نداشت تا از او حمايت كنند، آزار و شكنجه های سخت ديد، تا حدی كه دل ورقة بن نوفل به رقت آمد و اميه را سرزنش و حتی تهديد كرد. سرانجام، ابو بكر بن ابی قحافه او را خريد، يا با]