عقل: محرم راز ملكوت، ص: 176

[آوردن مراسم حج و زيارت تربت پيامبر (ص) بود و چه بسا گمان نمی كرد كه سفرش ساليان دراز به طول انجامد و پس از يك ربع قرن به موطن خود بازگردد.

سفر ابن بطوطه مصادف با روزگار فرمانروايی ناصر الدين ابو سعيد عثمان دوم فرزند يعقوب ابو يوسف بن عبد الحق از سلاطين مرينی فاس بود. مسير وی از زمان حركت معلوم و مشخص است. او از طنجه به راه افتاد و نخست به شهر تلمسان در الجزيره رسيد. در اين شهر با دو سفير اعزامی از جانب سلطان ابو يحيی پادشاه افريقيه به نام های ابو عبد اللّه محمد بن ابی بكر بن علی بن ابراهيم نفزاوی و شيخ ابو عبد اللّه محمد بن حسين بن عبد اللّه قرشی زبيدی كه هر دو از قضات تونس بودند، آشنا شد و پس از چند روز در شهر ملياته به آنان ملحق گرديد و با آنان از شهر خارج شد.

چند روز بعد قاضی محمد بن ابی بكر نفزاوی در راه وفات يافت و همراهان او ناگزير به مليانه بازگشتند. ابن بطوطه كه تنها مانده بود، همراه گروهی از بازرگانان تونسی به شهر الجزيره رفت. در آنجا زبيدی و فرزند قاضی متوفی به او ملحق شدند. وی پس از عبور از قسنطينه به تونس رفت و مدتی بعد با قافله ای به سوسه و سپس به شهر صفاقس رسيد و در آنجا با دختر يكی از امنای آن سرزمين ازدواج كرد و سرانجام پس از گذر از طرابلس و ديگر نواحی شمال افريقا به اسكندريه و دمياط رفت و از طريق شط نيل به قاهره رسيد.

شهر قاهره ه درآن زمان تحت فرمانروايی مماليك بود، روزگار شكوفايی خود را می گذرانيد. مصر عهد مماليك چندان اثری در او بر جای نهاد كه مصر عهد فاطميان در ناصر خسرو قباديانی. وی از قاهره در مسير نيل به راه افتاد و به آسوان رسيد و از آن جا از طريق صحرا راه مشرق و بندر عيذاب در كنار دريای سرخ را در پيش گرفت و خواست از آن جا با كشتی عازم جده شود، ولی معلوم شد كه به سبب جنگ ميان قبايل بجساه و مماليك، ناوهای مصری در دريا رفت وآمد نمی كنند. در نتيجه، ابن بطوطه ناگزير به قاهره بازگشت. ازاين رو در صدد برآمد راه شام را در پيش گيرد و به كاروانيانی كه همه ساله از دمشق به مكه می رفتند، ملحق شود. او با استفاده از فرصت به فلسطين رفت و از راه بيت المقدس به بيروت،]