تواضع و آثار آن، ص: 117
حرص و بخل، دو بيماری انسان
«1»با پديد آمدن دو بيماری سخت و يك فرهنگ پست منحطِ غلط، كه بيماری اول، حرص است؛ يعنی زياده خواهی در زندگی، كسی كه چنين ديدی نسبت به دنيا دارد، قانع نمی باشد، يك نفر حرص می زند كه هر چه وجود دارد، آن را ملك و متعلق به خودش كند، تعبير قرآن است؛ يعنی يك عشق صد در صد به مال، با اين حرصی كه برای او پديد می آيد، درِ تمام عبادات و خيرات بسته می شود و اين زياده خواهی تمام اوقات او را مشغول می كند.
و برای خدا و قيامت و تربيت خانواده خود وقت نمی گذارد، گاهی فرزندان، پدر خانواده را ماه به ماه نمی بينند، از اين كشور به آن كشور و از اين شركت به آن شركت می رود، گاهی خانواده قيافه شوهر و پدر را فراموش می كنند. فتنه حرص، حضرت آدم را نيز مبتلا كرد و باعث شد خداوند حضرت آدم عليه السلام را از بهشت بيرون كند.
حضرت آدم به ميوه حرص پيدا كرد؛ يعنی فكر او به آن درخت تعلق گرفت و بی قرار شد. وضع فرزند آدم رانده شده، در قيامت چگونه خواهد بود؟ حضرت آدم عليه السلام با اندكی حرص به يك ميوه، باعث شد او را از بهشت بيرون بيندازند.
انسان حريص را در قيامت از بهشت، برای ابد محروم می كنند.
«إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ» «2»
از نظر روانشناسی، حريص بخيل هم می شود، صدها ميليارد تومان مال دارد، يك ريال آن را برای كار خير خرج نمی كند، پروردگار در قرآن می فرمايد: كافی است يكی از اين دو بيماری در دل انسان باقی بماند، همين سبب جهنمی شدن او برای ابد می شود.
______________________________ (1)- معارج: آيه 19؛ «إِنَّ الْإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً» وسائل الشيعة: 12/ 47، حديث 15607؛ «يَحْيَی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ آدَمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا عليه السلام عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيٍّ عليه السلام قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله عليه و آله يَا عَلِيُّ لَاتُشَاوِرَنَّ جَبَاناً فَإِنَّهُ يُضَيِّقُ عَلَيْكَ الْمَخْرَجَ وَ لَاتُشَاوِرَنَّ بَخِيلًا فَإِنَّهُ يَقْصُرُ بِكَ عَنْ غَايَتِكَ وَ لَاتُشَاوِرَنَّ حَرِيصاً فَإِنَّهُ يُزَيِّنُ لَكَ شَرَّهَا وَ اعْلَمْ أَنَّ الْجُبْنَ وَ الْبُخْلَ وَ الْحِرْصَ غَرِيزَةٌ يَجْمَعُهَا سُوءُ الظَّنِّ.»
بحار الأنوار: 70/ 161، حديث 6؛ «عَن أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَالَ حُرِمَ الْحَرِيصُ خَصْلَتَيْنِ وَ لَزِمَتْهُ خَصْلَتَانِ حُرِمَ الْقَنَاعَةَ فَافْتَقَدَ الرَّاحَةَ وَ حُرِمَ الرِّضَا فَافْتَقَدَ الْيَقِينَ.»
بحار الأنوار: 70/ 163، حديث 71؛ «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَالَ لَمَّا هَبَطَ نُوحٌ عليه السلام مِنَ السَّفِينَةِ أَتَاهُ إِبْلِيسُ فَقَالَ لَهُ مَا فِي الْأَرْضِ رَجُلٌ أَعْظَمَ مِنْهُ عَلَيَّ مِنْكَ دَعَوْتَ اللَّهَ عَلَی هَؤُلَاءِ الْفُسَّاقِ فَأَرَحْتَنِي مِنْهُمْ أَ لَاأُعَلِّمُكَ خَصْلَتَيْنِ إِيَّاكَ وَ الْحَسَدَ فَهُوَ الَّذِي عَمِلَ بِي مَا عَمِلَ وَ إِيَّاكَ وَ الْحِرْصَ فَهُوَ الَّذِي عَمِلَ بِآدَمَ مَا عَمِل.»
(2)- مطففين (83): 15؛ «بلكه اينان در آن روز از پروردگارشان محجوب اند.»
