تواضع و آثار آن، ص: 69

الحمدلله رب العالمين و صلّی الله علی جميع الانبياء والمرسلين

و صلّ علی محمد و آله الطاهرين.

وجود مبارك حضرت حق در قرآن كريم، مرگ و انتقال به عالم بعد را برای هر زنده ای قطعی می داند و مجوّز اقامت دائم در دنيا برای هيچ يك از موجودات زنده حتی عزيزترين فرد وجود، كه پيغمبر عظيم الشأن اسلام است، صادر نكرده است.

ايشان هم طبق فرمان پروردگار به كام مرگ افتادند و از اين عالم به جهان ديگر منتقل شدند، رسول خدا صلی الله عليه و آله فرمودند:

«فانّ الموتَ شی ء لابدّ منه» «1» انتقال از اين عالم به عالم ديگر، يك واقعيتی است كه احدی از آن چاره و راه فرار ندارد.

قرآن مجيد به كسانی كه بالای سر محتضر نشسته اند می فرمايد:

«إِنْ كُنْتُمْ غَيْرَ مَدِينِينَ* تَرْجِعُونَها إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ» «2»

اگر می توانيد اين روحی كه به گلو رسيده و نزديك است از بدن جدا شود، شما به بدن برگردانيد. چيزی كه راه فرار از آن وجود ندارد، اميرالمؤمنين عليه السلام می فرمايد: «3» هر كس بخواهد مرگ را علاج كند، وقت و زمان خود را از بين می برد؛ زيرا به نتيجه نمی رسد. هيچ قدرتی در عالم وجود ندارد كه مرگ را از

______________________________
(1)- بحار الأنوار: 15/ 52؛ چنين آمده است:

«قال يا بني أبي و عشيرتي من بني لوي إن الموت سبيل لا بد منه و أنا غائب عنكم.»

(2)- واقعه (56): 86- 87؛ «اگر شما پاداش داده نمی شويد [و به گمان خود قيامتی در كار نيست و شما را قدرتی بزرگ و فراتر است؟]* آن [روح به گلوگاه رسيده ] را [به بدن محتضر] برنمی گردانيد، اگر [در ادعای خود] راستگوييد؟»

(3)- اصول كافی، ترجمه كمره ای: 2/ 850؛ «گريز از مرگ استقبال مرگ است؛ زيرا گريز صرف نيرو در وقت است كه خود نزديك شدن به مرگ است يا مقصود اين است كه چون عُمْر به سر رسد هر تدبيری شود نتيجه بر عكس دهد و هر پزشك حاذقی در درمان بيماری مرگ گيج و گمراه گردد.»

و روايتی در اين مورد آمده است:

بحار الأنوار: 59/ 65؛ «عن رسول الله صلی الله عليه و آله و وردت الأخبار عن الأئمة من ذريته عليهم السلام بالتداوی، فَقَالُوا تَدَاوَوْا فَمَا أَنْزَلَ اللَّهُ دَاءً إِلَّا أَنْزَلَ مَعَهُ دَوَاءً إِلَّا السَّامَ فَإِنَّهُ لَادَوَاءَ لَهُ.»