عقل: محرم راز ملكوت، ص: 361

هفت خوشه بروياند، در هر خوشه صد دانه باشد؛ و خدا برای هركه بخواهد چند برابر می كند و خدا بسيار عطاكننده و داناست.

اين آيه شريفه مضمون پرمعنا و عميقی دارد. خداوند در اين آيه رفتار مردم كريم و سخاوتمند را به امری طبيعی كه در برابر ديدگان همه قرار دارد، مثل زده است: باغبان يك دانه نباتی مثل گندم را در اختيار زمين قرار می دهد و پی كار خود می رود. بعد آبی به پای اين دانه جاری می شود و آفتابی می تابد و هوايی به ان می رسد. پس از مدتی، اين دانه سر از خاك بيرون می آورد و «انبتت سبع سنابل»، هفت خوشه از آن می رويد. دانه پس از اين رويش به ساقه ها آويخته می شود و «فی كل سنبلة مئة حبة»، در هر خوشه ای صد «دانه» می رويد. باغبان يك دانه به زمين داد و خدا از همان يك دانه هفت صد دانه پديد آورد. «و اللّه يضاعف لمن يشاء»، خداوند نعماتش را بر هركه بخواهد می افزايد.

من يك بار تصاوير ضبط شده ای از مراحل رويش يك دانه گوجه فرنگی را ديدم كه به واسطه آن معنی عبارت «و اللّه يضاعف لمن يشاء» برايم بسيار خوب معنی شد. باغبانی در اين فيلم دانه ای كاشت و پرورش داد.

اين دانه پس از مدتی سر از خاك برآورد. سپس، ساقه و شاخه و برگ و گل داد. در پايان، از آن يك دانه شانزده هزار گوجه فرنگی به هم رسيد.

از «و اللّه يضاعف لمن يشاء» بالاتر «و اللّه واسع عليم» است. خدا می فرمايد:

من دانايی هستم كه تا بی نهايت هم می توانم به شما مخلوقات ببخشم.

خداوند كريم به پاداش يك تومان بذل مال، هفتصد برابر و بلكه بی شمار برابر آن جزای خير می دهد.

راستی كه بخيل خودش را از چه فيض هايی محروم می كند! ثروتمند بخيل تيره بخت و بيچاره است: چه آن كه ثروت علمی دارد، چه آن كه ثروت آبرويی دارد، و چه آن كه ثروت مالی دارد و در راه خير هزينه نمی كند.