تواضع و آثار آن، ص: 58

«جعلت همّه و لذّته فی ذكری»

قطعه بعدی آن خيلی ناب است «واذا جعلت همّه و لذّته فی ذكری» زمانی كه من دغدغه و همّ و غمّ و لذّت او را در ذكرم قرار دادم، با قرار دادن من:

«عشقنی و عشقتُه» «1» او با همه وجود عاشق من می شود و من هم عاشق او می شوم كه در اينجا بايد گفت: وقتی كه همّ و غمّ عبد و لذّت او به وسيله خود پروردگار در ذكر قرار گرفت، بايد برای عبد يك كشف قلبی نسبت به پروردگار به وجود بيايد كه در فضای آن كشف، مايل است جمال ازلی و ابدی را تماشا نمايد كه عاشق شود.

تا انسان نبيند و زيبايی را نشان او ندهند، عاشق نمی شود، عشق برای غايب خيلی بعيد می باشد، به نظر می رسد؛ مانند اين است كه از غايبی مطالبی برای ما بگويند، اگر نسبت به آن غايب، عشقی حاصل شود، عشق او جزئی است.

عشقی كه پروردگار می فرمايد: «عشقنی» اگر حاصل شود، همه وجود انسان را آب می كند و از انسان غير از جلوه حق، چيزی باقی نمی ماند، كه از اين حالت، تعبير به «بقاء بعد الفنا» می كنند.

انبيا و ائمه طاهرين عليهم السلام به پروردگار حال خاصی داشتند، توضيحی كه حكيم و عارف بزرگ مرحوم قمشه ای از گودال قتلگاه أبی عبدالله می دهند، همين حقيقت را توضيح می دهد كه اين عشق بعد از مشاهده قلبی جمال ازلی و ابدی، همه وجود آدم را ذوب می كند و تبديل به يك موجود صد در صد الهی می كند كه در اين حالت است كه به قول حضرت زهرا عليها السلام وقتی بلال گفت: «اشهد أن لا اله الا الله» فرمود: گوشت، پوست، رگ، پی، عصب، خون، اعضاء و جوارحم همه به وحدانيت شهادت می دهد؛ يعنی همه حركات او توحيد محض می شود و رهايی و آزادی برای انسان به وجود می آيد، خدا اين حال را روزی همه ما كند كه «أحسن

______________________________
(1)- ميزان الحكمة: 2/ 972؛ «عنه صلی الله عليه و آله: يقول الله عز و جل: إذا كان الغالب علی العبد الاشتغال بي، جعلت بغيته ولذته في ذكري، فإذا جعلت بغيته ولذته في ذكري عشقني وعشقته، فإذا عشقني وعشقته رفعت الحجاب فيما بيني وبينه، وصيرت ذلك تغالبا عليه، لا يسهو إذا سها الناس، أولئك كلامهم كلام الأنبياء، أولئك الأبطال حقا.»

اللمعة البيضاء-/ التبريزي الأنصاری: 551؛ «قرئ قوله تعالی (أنا اجزی به) بصيغة المجهول، و علی تقدير صحته يكون المعنی: وأنا جزاء صومه، من باب ما نسب إلی الحديث القدسي: (من أحبني عشقني ومن عشقني قتلته، ومن قتلته فأنا ديته).»

نفس الرحمن في فضائل سلمان-/ ميرزا حسين النوري الطبرسي: 331؛ «كصحة ما روي عن النبي صلی الله عليه وآله أنه قال: (قال الله تعالی: من أحبني عرفني، ومن عرفني عشقني، ومن عشقني قتلته، ومن قتلته فعلي ديته، وأنا ديته).»