عرفان در سوره يوسف، ص: 137

باشند. اين ذكر است.

وقتی در زندان افتاد، خرابی زندان و مأمورهای خشن را ديد، خدا در قرآن می فرمايد:

«قالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا يَدْعُونَنِي إِلَيْهِ» «1»

گفت: مولای من، اين زندان نزد من عزيزتر از كاخ عزيز مصر و دعوت آن زن است. اين راست گفتن خيلی كار می خواهد كه به خدا راست بگويد كه: اين اتاق تنگ و تاريك، با اين مأمورهای خشن كه اگر كسی دير بجنبد، او را شلاق می زنند، نان خشك برای او می آورند و تحقيرش می كنند، برای من از كاخ محبوبتر است، اگر راست نمی گفت كه خدا نقل نمی كرد؛ چون خدا دروغ را نقل نمی كند.

معنای اقرار و ذكر لسانی

اين اقرار زبان است. اقرار از باب افعال است، يعنی اثبات و مستقر كردن. در تمام روايات دارد:

«الايمان اقرار باللسان» «2»

______________________________
(1)- يوسف (12): 32؛ «يوسف عليه السلام گفت: پروردگارا! زندان نزد من محبوب تر است از عملی كه مرا به آن می خوانند.»

(2)- بحار الأنوار: 10/ 366، باب 20؛ «قَالَ حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ مُوسَی الرِّضَا عليه السلام عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ عليه السلام بِأَسْمَائِهِمْ فِي كُلِّ سَنَدٍ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ صلی الله عليه و آله الْإِيمَانُ إِقْرَارٌ بِاللِّسَانِ وَ مَعْرِفَةٌ بِالْقَلْبِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْكَانِ.»

الكافي: 2/ 27، باب آخر منه، حديث 1؛ «عَنْ عَبْدِ الرَّحِيمِ الْقَصِيرِ قَالَ كَتَبْتُ مَعَ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ أَعْيَنَ إِلَی أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام أَسْأَلُهُ عَنِ الْإِيمَانِ مَا هُوَ فَكَتَبَ إِلَيَّ مَعَ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ أَعْيَنَ سَأَلْتَ رَحِمَكَ اللَّهُ عَنِ الْإِيمَانِ وَ الْإِيمَانُ هُوَ الْإِقْرَارُ بِاللِّسَانِ وَ عَقْدٌ فِي الْقَلْبِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْكَانِ وَ الْإِيمَانُ بَعْضُهُ مِنْ بَعْضٍ وَ هُوَ دَارٌ وَ كَذَلِكَ الْإِسْلَامُ دَارٌ وَ الْكُفْرُ دَارٌ فَقَدْ يَكُونُ الْعَبْدُ مُسْلِماً قَبْلَ أَنْ يَكُونَ مُؤْمِناً وَ لَايَكُونُ مُؤْمِناً حَتَّی يَكُونَ مُسْلِماً فَالْإِسْلَامُ قَبْلَ الْإِيمَانِ وَ هُوَ يُشَارِكُ الْإِيمَان...»