عرفان در سوره يوسف، ص: 41

شناخت دشمن دل، مقدمه مبارزه

بعد گفت: «متی ارتحل مادون الله عنه»؟ چه وقت مادون خدا اين خانه را رها می كند و می رود؟ گفت: «اذا عرف انّ مادون الله عدوّه و حجابه عنه» بايد بفهمد كه مادون خدا، دشمن و حجاب بين او و پروردگار است. به قدری اين فهميدن ارزش دارد كه پيغمبر صلی الله عليه و آله فرمود:

«تفكر ساعة خير من عبادة ستين سنة» «1» اما حضرت يوسف عليه السلام چه شد كه اين خواب را ديد؟ چون دل او نزد خودش بود. در آن دل نيز خدا بود:

«الَّذِينَ آمَنُوا وَ كانُوا يَتَّقُونَ» «2»

با آن جمال زيبا نه مغرور شد، نه به كسی فخر فروخت، نه منيّتی داشت و نه به گناهی آلوده شد. بايد به او بشارت دهند.

استفاده پيامبر صلی الله عليه و آله از داستان حضرت يوسف عليه السلام

اصل داستان از بيدار شدن يوسف شروع می شود. آيه خيلی عجيبی است.

«إِذْ قالَ يُوسُفُ لِأَبِيهِ يا أَبَتِ إِنِّي رَأَيْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَباً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ

______________________________
(1)- بحار الأنوار: 66/ 292، باب 37

و نيز در الكافي: 2/ 55، باب تفكر، حديث 3- 4؛ «أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَالَ أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ إِدْمَانُ التَّفَكُّرِ فِي اللَّهِ وَ فِي قُدْرَتِهِ.»

«مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا عليه السلام يَقُولُ لَيْسَ الْعِبَادَةُ كَثْرَةَ الصَّلَاةِ وَ الصَّوْمِ إِنَّمَا الْعِبَادَةُ التَّفَكُّرُ فِي أَمْرِ اللَّهِ عز و جل.»

(2)- يونس (10): 63؛ «آنان كه ايمان آورده اند و همواره پرهيزكاری دارند.»