عرفان در سوره يوسف، ص: 172
كلمه «فتح» در اينجا مقيّد به «قريب» است؛ يعنی وقتی ياری خدا به شما برسد، روزگار مادّی شما را به همين زودی گشايش می دهد. اين فتح قريب است. فتح ديگری را می خوانيم كه باز مقيد است.
«إِنَّا فَتَحْنا لَكَ فَتْحاً مُبِيناً» «1»
در اينجا گشايش آشكار؛ يعنی پيروزی بر دشمن. طرف مقابل تو اگر درست نشود و توبه نكند، ذليل می شود و تو عزيزتر می شوی.
نوع آخری از فتح در قرآن هست كه مقيّد به قيدی نيست و مطلق است:
«إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ» «2»
اين گشايشِ مطلق باطنی و قلبی است، ولی با تحمّل رنج ها، صبر در مقابل مشكلات، برخورد شرعی با كينه داران. اين كار برای شما گشايش قلبی می آورد. هر چه در اين زمينه بيشتر پايداری كنيد، درِ دل شما بيشتر به روی خدا باز می شود.
3- دل صاف از لكه گناه
اما سوم؛ «أصْفاها»، محبوب ترين دل نزد خدا، صاف ترين، جلادارترين، روشن ترين و پاك ترين آنها است؛
«أصْفاها من الذنوب»
دل وقتی در پرده حسد، ريا، كبر، طمع، نفاق، حرص و كينه نباشد، مانند آينه است كه خدا را در خود منعكس می كند.
______________________________ (1)- فتح (48): 1؛ «به راستی ما برای تو پيروزی آشكاری فراهم آورديم.»
(2)- نصر (110): 1؛ «هنگامی كه ياری خدا و [آن ] پيروزی فرا رسد.»
