عرفان در سوره يوسف، ص: 311

و به آنجايی می رسد كه خدا می فرمايد:

«لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُونَ» «1»

اما وقتی برون گرا نيست، درون او درونی است كه به خدا عشق می ورزد. غرق در باور، يقين و قناعت است؛ يعنی اگر فراوان ترين ثروت را در كمال نياز به او ارائه كنند، می گويد: «برو اين دام بر مرغ دگر نه». گردن ما، گردن افسار انداختن تو نيست، بلكه:

درون گرايی حضرت يوسف عليه السلام

به حضرت يوسف عليه السلام گفت: يا كام دل مرا برآور يا تو را در زندان می اندازم. تا اسم زندان را برد، اشك حضرت يوسف عليه السلام ريخت و به پروردگار رو كرد، عرضه داشت:

«قالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا يَدْعُونَنِي إِلَيْهِ» «2»

خدايا! زندان برای من از دعوت اين زن محبوب تر است. در زندان را باز كن كه در زندان با تو بودن، بهشت است، اما در اين كاخ، بی تو بودن دوزخ. اين درون گرايی

______________________________
(1)- اعراف (3): 179؛ « [زيرا] آنان را دل هايی است كه به وسيله آن [معارف الهی را] در نمی يابند، و چشمانی است كه توسط آن [حقايق و نشانه های حق را] نمی بينند، و گوش هايی است كه به وسيله آن [سخن خدا و پيامبران را] نمی شنوند، آنان مانند چهارپايانند بلكه گمراه ترند؛ اينانند كه بی خبر و غافل [ازمعارف و آيات خدای ] اند.»

(2)- يوسف (12): 32؛ «يوسف عليه السلام گفت: پروردگارا! زندان نزد من محبوب تر است از عملی كه مرا به آن می خوانند.»