عرفان در سوره يوسف، ص: 336
با توجه به اين خصوصيات، حقايق و ويژگی چهارگانه، بايد به اين معنا توجه كرد كه امشب چه انسانی به حريم مبارك حضرت حق راه پيدا می كند و آيا با اين چهار ويژگی هر كسی را راه می دهند و قبول می كنند؟ جواب اين سؤال را بايد پيدا كرد.
دشمنان سه گانه انسان
در معارف اسلامی فرموده اند:
«أعداء الانسان ثلاثة: دنياه و شيطانه و نفسه» «1» دشمنان اسلام سه دسته هستند: نفس، شيطان و دنيا.
براساس آيات و روايات منظور از نفس، مجموعه خواسته های بی مهار انسان است. خواسته هايی كه با خواسته های پروردگار ضدّ و ناهماهنگ است و اين خواسته ها در خيمه حيات انسان رخ نشان می دهد تا انسان را به گناه، معصيت و برنامه هايی كه خدا نمی پسندد، بكشاند.
______________________________
(1)- المحجة البيضاء: 5/ 116؛ «أعداء الإنسان
ثلاثة: دنياه و شيطانه و نفسه فاحترس من الدّنيا بالزّهد فيها، و من الشيطان
بمخالفته، و من النفس بترك الشهوات.»
