عرفان در سوره يوسف، ص: 59
می داد تا آخر آيه ای نازل شد كه:
«إِنَّكَ لا تَهْدِي مَنْ أَحْبَبْتَ وَ لكِنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ» «1»
تو می خواهی همه را هدايت كنی، اما حبيب من! من هدايت را اجباری و در دست تو قرار نداده ام، بلكه:
«وَ ما عَلَی الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ الْمُبِينُ» «2»
تو فقط به مردم بگو، اگر قبول كردند:
«طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ» «3»
و اگر قبول نكردند:
«حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ يَصْلَوْنَها فَبِئْسَ الْمَصِيرُ» «4»
وضع سه گانه قلب و نتايج آن
1- قلب دنيازده
اين روايت چقدر زيباست:
«اذا وضعت القلب عند الدنيا خاب» «5»
______________________________ (1)- قصص (28): 56؛ «قطعاً تو نمی توانی هر كه را خود دوست داری هدايت كنی، بلكه خدا هر كه را بخواهد هدايت می كند؛ و او به هدايت پذيران داناتر است.»
(2)- عنكبوت (29): 18؛ «و بر عهده پيامبر جز رساندن آشكار [پيام وحی ] نيست.»
(3)- رعد (13): 29؛ «برای آنان زندگی خوش و با سعادت و بازگشتی نيك است.»
(4)- مجادله (58): 8؛ «دوزخ برای آنان كافی است، در آن وارد می شوند، و بد بازگشت گاهی است.»
(5)- اين جمله كلام عرفاست ولكن احاديثی در اين زمينه وارد شده است: مستدرك الوسائل: 12/ 40، حديث 13460- 13461؛ «عَنِ الصَّادِقِ عليه السلام فِي قَوْلِهِ تَعَالَی إِلَّا مَنْ أَتَی اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ قَالَ هُوَ الْقَلْبُ الَّذِي سَلِمَ مِنْ حُبِّ الدُّنْيَا.»
«دَعَائِمُ الْإِسْلَامِ، عَنْهُمْ عليه السلام عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله عليه و آله أَنَّهُ قَالَ مَنْ أَحَبَّ الدُّنْيَا ذَهَبَ خَوْفُ الآْخِرَةِ مِنْ قَلْبِهِ وَ مَا آتَی اللَّهُ عَبْداً عِلْماً فَازْدَادَ لِلدُّنْيَا حُبّاً إِلَّا ازْدَادَ اللَّهُ عَلَيْهِ غَضَباً.»
